Συνολικές προβολές σελίδας

Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2018

Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του παρελθόντος;



Αποσπάσματα από την ομιλία του Geoff Emberling, Διευθυντή του  Oriental Institute Museum στο Συμπόσιο “Who Owns the Past” που έγινε την Πρώτη Μαΐου του 2010.

Από το πρόσφατο  συλλαλητήριο για το Μακεδονικό.

Από την μια, αναγνωρίζω τον σημαντικό ρόλο του εθνικισμού όσον αφορά τις δυνατότητες που δίνει για εθνικό αυτοπροσδιορισμό, κατακρίνω όμως την τάση του να εντείνει ιδεολογικές θέσεις ριζωμένες στον φόβο και το μίσος των άλλων, συχνά με ρατσιστικές τάσεις. Ο Εθνικισμός είναι μια θεωρία πολιτικής νομιμότητας που απαιτεί να μην διαχέονται εθνικά και πολιτικά σύνορα. 

Πολλά από τα εν δυνάμει έθνη δεν ζουν ή δεν έζησαν   μέχρι πρόσφατα σε συμπαγείς εθνικές περιοχές αλλά, αντίθετα, αναμειγμένα με άλλα έθνη με τρόπο περίπλοκο.  Μία πολιτικά ενοποιημένη γεωγραφική περιοχή, δεν μπορεί να γίνει εθνικά ομογενής, σε ανάλογη περίπτωση, παρά μόνο αν εξοντώσει, απελάσει ή αφομοιώσει όλους τους αλλοεθνείς πολίτες της. 

Αμφισβητώ την νομιμοποίηση των σύγχρονων κυβερνήσεων να διεκδικούν την καταγωγή των κρατών τους με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκονται στις περιοχές τους. Μπορώ να κατανοήσω τον ρόλο που έπαιξε αυτό στον σχηματισμό των σύγχρονων κρατών, αλλά αυτό γίνεται καταχρηστικό όταν σύγχρονες κυβερνήσεις υπερβάλλουν σε αυτές τις διεκδικήσεις και τις χρησιμοποιούν για να διαχωρίσουν το ένα έθνος από το άλλο. 

Η τάση να διεκδικείται και να αστυνομεύεται η Εθνική ταυτότητα είναι μια πολιτική πράξη. Είναι κάτι που κάνουν οι Κυβερνήσεις και όχι ο λαός. Οι Κυβερνήσεις το κάνουν, το νομοθετούν και επιχειρηματολογούν γι αυτό, με στόχο να ενισχύσουν την εξουσία τους. 
Αντίθετα, τα εκπαιδευτικά μουσεία κρατάνε την εθνική ταυτότητα σε εκκρεμότητα. Επιχειρηματολογούν, με βάση τα εκθέματά τους, πως ο Πολιτισμός ποτέ δεν γνώρισε εθνικά σύνορα, πως ο Πολιτισμός πάντα άνθισε ερχόμενος σε επαφή με νέες και περίεργες πολιτιστικές πραγματώσεις και πως ο Πολιτισμός ήταν ανέκαθεν ένα υβρίδιο, ένα μπάσταρδο,  μια συγκόλληση διάφορων πολιτιστικών επιρροών. Επικεντρώνουν την μελέτη τους  βλέποντας τον Πολιτισμό σαν ένα δίκτυο συναντήσεων και ανταλλαγών.

Αντίθετα, ο εθνικισμός προσπαθεί να ανάγει τα σύγχρονα εθνικά αισθήματα σε ένα αιώνιο και άχρονο  παρελθόν και έτσι εμποδίζει την Ιστορία να δράσει εναντίον του πολιτιστικού ηγεμονισμού του παρόντος. Οι Κυβερνήσεις προσπαθούν να επιβάλλουν μια ψευδή  ιδεολογία πολιτιστικής καθαρότητας και αποκλειστικότητας που φυσικά  δεν υπάρχει. 




“Ένας Εθνικός πολιτισμός που δεν έχει την εμπιστοσύνη και την σιγουριά να αποδεχτεί τις ξένες επιρροές που έχει δεχτεί, τότε σίγουρα, αυτός ο Εθνικός Πολιτισμός είναι αποτέλεσμα μίξης,  ένα σταυροδρόμι, ένα τυχαίο ανακάτεμα με απρόβλεπτες συνέπειες και εξελίξεις. Συνεπώς, δεν μπορεί παρά να πάρει τον δρόμο της ξενοφοβίας και της πολιτιστικής παράνοιας…” (Σαντζάι Σουμπεράμανιαν Ινδός Δημοσιογράφος.)

Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2018

Ο μαίανδρος είναι αιγυπτιακό ιερογλυφικό.



Προσπαθήσαμε, σε παλιότερη ανάρτηση, να αναλύσουμε τον συμβολισμό του μαίανδρου όχι πρωτογενώς, αλλά στην ουσία απαντώντας στις εξωφρενικές και παράλογες αναλύσεις των αρχαιόπληκτων: Είπαν πως ο μαίανδρος συμβολίζει την πάλη των Ελλήνων εναντίον των θεών τους, ενώ βάσει του Μύθου που επικαλούνται (του Πηλέα και της Θέτιδας) δεν μπορεί να συμβολίζει παρά το αντίθετο.



Το να απαντά κανείς στις υστερίες των φανατικών, όμως, δεν είναι και τόσο δύσκολο, ούτε έχει και καμιά γοητεία. Κάνοντας λοιπόν, επιτέλους,  πρωτογενή έρευνα βρήκαμε πραγματική σύνδεση του μικρασιατικού ποταμού Μαιάνδρου, το θεωρούμενο πρότυπο του διακοσμητικού μαίανδρου, με την λατρεία της Ρέας- Κυβέλης, της Μητέρας των θεών, πράγμα που θα αρκούσε για να κατοχυρώσει την ιερή του έννοια. Επιπλέον ανακαλύψαμε πως η ποτάμια θεότητα του Μαίανδρου θεωρείται γενάρχης ελληνικών πόλεων(εδώ, μαζί με την απάντηση στις αρχαιόπληκτες θεωρίες) 
Βέβαια, η λατρεία της Κυβέλης καθιερώθηκε πολύ αργά στην κυρίως Ελλάδα, κυρίως από τους Μικρασιάτες αποίκους. Αλλά ακόμα και μετά από τον αποικισμό, οι Ίωνες Αθηναίοι ούτε που νοιάστηκαν που έκαψαν το ιερό της θεάς στις Σάρδεις κατά την Ιωνική Επανάσταση, αλλά και έριξαν και τον ιερέα της θεάς που έκανε προσηλυτισμό, στο ίδιο “Βάραθρον” που έριξαν και τους Πέρσες πρέσβεις κατά τους Περσικούς Πολέμους. (*) Οπότε, μια τόσο πλατιά διάδοση του διακοσμητικού αυτού, δεν μπορεί παρά να συνδέθηκε δευτερογενώς με την Μητέρα των θεών. Το σχήμα αυτό είναι καθαρά παλιότερο από την εποχή των Περσικών.


Ο λαβύρινθος σε Κρητικό νόμισμα.
Παρακάτω θα δούμε την σύνδεση με τον μαίανδρο.



Ξέρουμε πως τα πιο πολλά θρησκευτικά πρότυπα των αρχαίων, και τα πλέον καθιερωμένα και ιερά προέρχονταν από την Αίγυπτο. Θα μπορούσε να είναι αλλιώς για τον Μαίανδρο; 



Έτσι, βρήκαμε σε βιβλία και εξειδικευμένους ιστότοπους (πχ, εδώ) το μητρικό σχήμα του Μαιάνδρου στα ιερογλυφικά το οποίο έχει τον ήχο H (Ache, δηλ. Χ) αλλά και το νόημα της “καλαμοκαλύβας”.



Σε άλλη ερμηνεία, παλιότερη, το ίδιο σύμβολο εξηγείται πως: “αναπαριστά την κάτοψη μιας οικίας” και πως με μια επιπλέον γραμμή, συναντιέται “ως επιπρόσθετο καθοριστικό της λέξης “Μεγάλη αίθουσα”, “Κατοικία” μια που προστίθεται στον προσδιορισμό αυτής της λέξης”. (ολόκληρο το κείμενο εδώ  (**)  σε δικιά μου μετάφραση) Έτσι κι αλλιώς η καλύβα από καλάμια δεν μπορεί παρά να ήταν και η πρώτη μορφή "οίκου" στις συνθήκες της κοιλάδας του Νείλου. Πραγματική αντίφαση δεν υπάρχει στις ερμηνείες.




Σε νεότερη ερμηνεία η λέξη “οίκος” αναπαριστάται με ένα παραλληλόγραμμο με την μια του πλευρά μερικώς ανοιχτή, σχήμα που και αυτό μπορεί να θεωρηθεί μητρικό μιας απλοϊκής μορφής του μαιάνδρου.
Είτε λοιπόν “καλαμοκαλύβα” είτε “οίκος” είτε “μέγαρον” ο μαίανδρος θεωρήθηκε ιερός από τους Έλληνες. Μην ξεχνάμε πως ο πρώτος ναός του Απόλλωνα στους Δελφούς ήταν από κλαριά. Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος της λατρείας ήταν “οικιακό” ειδικά μάλιστα όταν αρχικά αρχιερείς ήταν οι ίδιοι οι βασιλείς, που φυσικά λάτρευαν τους θεούς μέσα στον “οίκο” τους κύρια.




“Ιερός οίκος”, λοιπόν ο μαίανδρος, κάτι που μπορούμε να στηρίξουμε και σε ένα μαιανδρικό διακοσμητικό που βλέπουμε σε έναν αναθηματικό ναΐσκο που βρέθηκε στο ιερό της Ήρας στην Σάμο, αλλά και σε άλλους μαιάνδρους που βρέθηκαν σε ναούς της Μικράς Ασίας.

Αναθηματικός ναΐσκος με μαιανδρικό  σχέδιο
στον ναό της Ακρίας Ήρας στη Σάμο.
Διπλός μαίανδρος (Σβάστικα)
στο θέατρο της Εφέσου


Μαίανδροι βασισμένοι σε απλά τετράγωνα
όπως το ιερογλυφικό "οίκος".

Καρνάκ


Ίσως μπορούμε να δώσουμε και μια εναλλακτική ή και συμπληρωματική ερμηνεία: Ο μαίανδρος απαντάται σαν ιερογλυφικό σύμβολο σε αναπαραστάσεις αιχμαλώτων (Εβραίων, “Κεφτιού” και άλλων λαών) Οπότε οι Έλληνες το θεώρησαν ως “δικό” τους σύμβολο, αν και είναι μέρος της συμβολικής τους αιχμαλωσίας, ή ακόμα και σαν σύμβολο υποταγής -στους θεούς πια και όχι στους Αιγύπτιους.

Επάνω:
Επιγραφή του Φαραώ Σέσωστρη
με έναν αιχμάλωτο Εβραίο.

Επιγραφή στο ναό της Αβύδου
με έναν αιχμάλωτο "Κεφτιού"
που ίσως είναι Μινωίτης.


Αλλά όλα αυτά θα προϋπόθεταν καλή γνώση των ιερογλυφικών από τους Έλληνες, πράγμα απίθανο. Το αιγυπτιακό μαιανδρικό ιερογλυφικό ήταν απλά εύληπτο, απλό, και εύκολα μετατράπηκε σε διακόσμηση.

Και επειδή ήταν Αιγυπτιακό, ήταν οπωσδήποτε και ιερό, όπως κάθε τι από την Αίγυπτο, για τους αρχαίους.



Σημειώσεις:
 (*) Ρισπέν, Ελληνική Μυθολογία τομ. β σελ. 17. Και Λεξικό Σούδας, λήμματα «Βάραθρον» και “Μητραγύρτης”.

(**) Πλήρης μετάφραση του Γαλλικού κειμένου: “Παρατηρούμε ακόμη πως το σημάδι που αποτελείται από μια γραμμή που στρέφεται στο εσωτερικό της διακοπτόμενη πάντα από ορθές γωνίες, είναι πασίγνωστο στα Ιερογλυφικά, όπου αναπαριστά την κάτοψη μιας οικίας και ορίζει και το γράμμα H (Ache, δηλ. Χ). Σε αυτήν την περίπτωση αποτελείται από πέντε γραμμές, ενώ υπάρχει και σε μια άλλη μορφή, με μια επιπλέον γραμμή που βρίσκεται, μεταξύ άλλων ως επιπρόσθετο καθοριστικό της λέξης (δημοτικό αλφάβητο) “Μεγάλη αίθουσα”, “Κατοικία” (Σημ. Μτφρ: Θα λέγαμε “Μέγαρον”) που προστίθεται στον προσδιορισμό αυτής της λέξης. Προφανώς αναπαριστούσε αρχικά τους διαδρόμους και τις στοές των υπογείων, που συχνά, αφού έχουν κάνει έναν μεγάλο γύρο μέσα στα βράχια (Σημ. Μτφρ. που είναι σκαμμένοι) φέρνουν τον επισκέπτη, προς μεγάλη του έκπληξη, πολύ κοντά στην είσοδο. Δεν χρειάζεται εδώ να υπενθυμίσω την αναπαράσταση του Λαβυρίνθου στα Κρητικά νομίσματα….”



Από το βιβλίο του Richard Lepsius, “SUR L’ ORDRE DES COLONNES - PILIERS EN EGYPTE ET SES RAPPORTS AVEC LE SECOND ORDRE EGYPTIEN ET LA COLONNE GRECQUE”    σελ. 24. υποσημ. 2.








Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2018

Περί του ήδη λυμένου Μακεδονικού





Η Δυτική Ευρώπη είχε αναγνωρίσει την Μακεδονική Εθνότητα πολύ πριν την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ακόμα και πριν την πτώση του Κομουνισμού. Αλλά το ίδιο κάναμε κι εμείς, αναγνωρίζοντας και συνάπτοντας διπλωματικές σχέσεις με το κράτος του Τίτο, που περιλάμβανε την Μακεδονία  ως αυτόνομη Λ. Δ.
Γιατί το κάναμε; Γιατί είχαμε ανάγκη τον Τίτο, που έκλεισε τα σύνορα στους αντάρτες, εξασφαλίζοντας την νίκη του Εθνικού Στρατού. Γενικά, ο Τίτο, έχοντας τσακωθεί με την ΕΣΣΔ ήταν το αγαπημένο παιδί της Δύσης, και φυσικά και δικό μας, μια που ανήκαμε σε αυτήν.
Και οι κομουνιστές από την άλλη, μια που είχαν περιοριστεί στην περιοχή των Σλαβόφωνων, είχαν επίσης παραδώσει τα εθνικά μας δικαιώματα σε αυτούς για να εξασφαλίσουν την υποστήριξή τους.
Μικρές γλυκές προδοσίες.
Στην συνέχεια, ενώ ξέραμε πως το Μακεδονικό ήταν ήδη “λυμένο” στην Δύση, μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς κανέναν όρο επ’ αυτού. Άλλη προδοσία.
Αφού λοιπόν είδαμε Εθνικιστές και Κομουνιστές να σέρνονται μπρος στο... Μακεδονικό Μεγαλείο, περνάμε στην περίοδο της πτώσης του κομουνισμού.
Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία να ενωθούν τα Βαλκάνια. Και ας μην αρχίσουν οι Εθνικιστές το “ποτέ!” και “δεν γίνεται αυτό!” γιατί ενωθήκαμε. Ενωθήκαμε στην πράξη με τους Αλβανούς οι οποίοι είναι οι πρώτοι και πολυπληθέστεροι μετανάστες και πλέον έχουν εγγόνια γεννημένα εδώ, και ενωθήκαμε και με τους προαιώνιους εχθρούς, τους Βούλγαρους, μέσω της ΕΕ. Δεν άκουσα κανένα “Μακεδονομάχο” να διαμαρτύρεται για την Βουλγαρία όμως.
Οι Δυτικοί όμως δεν θέλουν ενωμένα Βαλκάνια παρά μόνο με τον τρόπο που επιλέγουν αυτοί. Έτσι το Μακεδονικό στάθηκε το εργαλείο τους και η πέτρα του σκανδάλου, που συσπείρωσε τους Σλάβους εναντίον μας, χάρη στους ηλίθιους εθνικισμούς και των δυο πλευρών, ενώ, επαναλαμβάνω, το θέμα ήταν τελειωμένο, και μάλιστα με τις ευλογίες των Εθνικιστών που τώρα διαμαρτύρονται για το όνομα του κρατιδίου που οι πολιτικοί τους πρόγονοι είχαν έμπρακτα αναγνωρίσει σε πακέτο.

Έτσι μόνο ένα λογικό συμπέρασμα μπορεί να βγει. Βγάλτε τον σκασμό ψευτοπατριωτάκια και κοιμηθείτε στο κρεβάτι που στρώσατε, και κοιτάξτε πως θα τα βρούμε με τους βόρειους, γιατί ο πραγματικός κίνδυνος ήταν και είναι η Τουρκία.
Λίγοι νοήμονες θα πουν πως όλα αυτά δεν είναι αυτονόητα.
Η ηλίθια πολιτική της Ελλάδας στο ζήτημα, και η εθνικιστική προπαγάνδα που την υποστηρίζει, όμως, μπορεί να εξηγηθεί από τον ...Μαυροκορδάτο, που ήδη από το 1824 είχε δηλώσει πως η Ελλάδα σε συμμαχία με την Τουρκία θα αποτελεί το εμπόδιο στην Ρωσική εξάπλωση. Αυτή η δέσμευση της Ελλάδας εξακολουθεί να ισχύει, εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται και σήμερα, έχοντας σαν κύρια αιχμή το λυμένο “Μακεδονικό”.

Δημήτρης Σκουρτέλης