Υπατία: "Έμφρων πολιτική"

Η Αιγυπτιακή Ίσις
(Μουσείο Μαραθώνα)

 

Κρίνουμε την ζωή και την δράση της Υπατίας, εδώ και αιώνες, παρασυρμένοι από μια Χριστιανικότατη ιπποτική διάθεση υπεράσπιστης αθώων παρθένων. Γιατί ούτε μια χριστιανική πηγή τότε και σήμερα, δεν την κατηγορεί για οτιδήποτε - παρά τους ισχυρισμούς του αντιπάλου στρατοπέδου. Αντίθετα, όλοι συμφωνούν πως ήταν σοφή και ενάρετη.

Πραγματικά δεν καταλαβαίνω αυτήν την διαστροφή της πραγματικότητας. Βέβαια, όταν πιστεύουμε πως οι γυναίκες της αρχαιότητας ήταν απελευθερωμένες, όπως προσπαθούν να μας πείσουν, τότε πέφτουμε σε τραγικά λάθη. Γιατί πρέπει να κρίνουμε τα πράγματα με βάση όσα ίσχυαν εκείνη την εποχή.

Όλος ο βίος της Υπατίας ήταν σκανδαλώδης για την αρχαία εποχή. "Περιβαλλομένη τρίβωνα" (φόραγε αντρικό ρούχο φιλοσόφου) "Δια μέσου του άστεως ποιουμένη τας προόδους εξηγείτο δημοσία" (Περπατώντας μέσα στην πόλη δίδασκε δημόσια)  "οι τε άρχοντες "..."εφοίτων πρώτοι προς αυτήν"  (Οι άρχοντες της πόλης ήταν οι πρώτοι μαθητές της - η φράση έχει και άλλο νόημα, "πήγαιναν σπίτι της")

Να εξηγήσω;

Το ότι ντύνονταν αντρικά είναι σκανδαλώδες και σήμερα.

Το να περπατάει μια γυναίκα ασυνόδευτη στον δρόμο, το να μιλάει σε άντρες που δεν ήταν συγγενείς της, το να δέχεται ξένους άντρες στο σπίτι της ήταν πράγματα απαγορευμένα για μια γυναίκα της αρχαιότητας. Μόνο πόρνες το έκαναν. Ούτε υπήρχαν γυναίκες δάσκαλοι. Και δεν μιλάω για την Χριστιανική, μα για την παγανιστική αρχαιότητα.

Δεν φταίει η Ιστορία αν ορισμένοι σας έχουν πείσει πως οι γυναίκες της αρχαιότητας γύριζαν ξεβράκωτες και επιδίδονταν στον ελεύθερο έρωτα αναλύοντας ταυτόχρονα Καντ, Σοπενάουερ και Τσέχωφ.

Μάλιστα υπήρχε και ο θεσμός του "Γυναικονόμου" - στην Ρώμη λέγονταν "Σένσορας" - που έλεγχε την συμπεριφορά των γυναικών ακόμα και μέσα στα σπίτια τους. Θυμίζω πως η Ασπασία, η γυναίκα του Περικλή, δικάστηκε ακριβώς γιατί δεξιωνόταν άντρες -φιλόσοφους- στο σπίτι της.

Σύμφωνα λοιπόν με την αρχαία -και όχι την Χριστιανική ηθική- η Υπατία ήταν άξια καταδίκης ακόμα κι αν ήταν επταπάρθενη.

Όταν το μεσαιωνικό λεξικό Σούδας χαρακτηρίζει την Υπατία "τοις έργοις έμφρονα τε και πολιτικήν" ξέρει πολύ καλά πως τότε το επίθετο: "πολιτική" όταν αφορά γυναίκα σημαίνει πόρνη.

Όλα αυτά, αρχαίοι και σύγχρονοι ιστορικοί καμώνονται πως τα αγνοούν. 

Ξέρουν όμως καλά πως η λεγόμενη "Μαύρη" δηλ. η καταστροφική μαγεία ήταν επίσης απαγορευμένη στην αρχαιότητα, όπως και στον Χριστιανισμό. Θυμίζω τον Δημοσθένη που δηλώνει πως η μάγισσα Θεωρίς μαζί με το γένος της εκτελέστηκε γι αυτόν τον λόγο.

Και φτάνουμε στο κερασάκι της τούρτας. 

Οι ιστορικοί βιάζονται να συμπεράνουν πως η Υπατία καμμία σχέση δεν είχε με μαγεία και με απόκρυφες τελετές. Και εδώ κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους Όλοι οι "Έλληνες" (παγανιστές) φιλόσοφοι εκείνης της εποχής τουλάχιστον, ήταν "θεουργοί"  λάτρεις του μυστικισμού και του αποκρυφισμού. "Μόνο" η Υπατία έμενε ανεπηρέαστη...  Εδώ, γελάμε, πραγματικά.

Αυτή θα ήταν μια αιτία να τη καταδιώξουν οι Χριστιανοί. Αλλά και οι "εθνικοί" δεν πήγαιναν πίσω.

Μιλάω για το περιστατικό του υφάσματος λεκιασμένου από τα έμμηνα της φιλοσόφου.

Σύντομα, η υπόθεση: ένας μαθητής της ήταν ερωτευμένος μαζί της και προσπάθησε να την γοητεύσει με την μουσική (Η πρώτη μνεία της ...καντάδας στην ιστορία;) Η Υπατία του πέταξε το εν λόγω πανί με τα έμμηνα λέγοντας:

"Αυτό αγαπάς νεαρέ μου και δεν είναι κάτι καλό" (Τούτου μέντοι εράς, ώ νεανίσκε, καλού δε ουδενός")

Λυώνουν οι ιστορικοί μπροστά στο ...πνεύμα της φιλοσόφου και στον εκπληκτικό γι αυτούς τρόπο σωφρονισμού που επέλεξε.

Τι λέτε μωρε; Η Υπατία έτσι πρόσβαλλε κάθε άντρα που ερωτεύθηκε ποτέ, πρόσβαλλε όλες τις γυναίκες, καταρράκωσε κάθε ιερότητα του έρωτα. Αν ήταν τόσο ηλίθια που να μην το καταλάβει, τότε προς τι την ανακηρύξαμε ...σοφή;

Η Υπατία δεν ήταν ηλίθια. Γιατί, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πλίνιου του Πρεσβύτερου (δείτε εδώ) και του επίσης Ρωμαίου Columella (Δείτε εδώ, στο τέλος του βιβλίου XI)  τα έμμηνα των γυναικών είχαν καταστροφικές επιδράσεις. Αρκούσε να περάσει μια γυναίκα στις μέρες της μέσα από τα σπαρτά για να ...μαραθούν. Έτσι πίστευαν. Σκούριαζαν και στόμωναν τα σίδερα, τα σκυλιά λύσσαγαν και πολλά άλλα.

Θα μου πείτε, η Υπατία δεν τα πίστευε αυτά. Ίσως. Ήξερε όμως τι πίστευε το πλήθος. Η επίδειξη του λεκιασμένου υφάσματος λοιπόν ήταν ξεκάθαρη απειλή προς τον υποψήφιο εραστή. Αν επέμενε, η καταστροφή του ήταν αναπόφευκτη. Όπως γράφει η Sophie Chavarria: "Συνεπώς μια γυναίκα στις μέρες της ήταν μια διαρκής απειλή για την ανθρωπότητα" (Therefore, a bleeding woman represented a latent threat to humanity.) (δες εδώ)
Όποιος δεν έχει πειστεί πως η Υπατία έκανε ή φαινόταν σε ολους πως έκανε  μάγια με το αίμα των εμμήνων της, ιδού δύο παραδείγματα από σύγχρονα ...παρακμασμένα λαογραφικά κατάλοιπα αυτής της τακτικής. 

Εδώ, στην σελ, 5.  

και εδώ στην σελ. 6 "Τόζα". 

Αν δε η Υπατία ήταν Εβραία, θα όφειλε να υπακούει στις πολύ αυστηρότερες εντολές του Νόμου σχετικά με τις γυναίκες σε έμμηνο ρύση.

Υπάρχουν παράλογοι νόμοι και βαθιά ριζωμένες παράλογες πίστεις σε όλες τις εποχές.

Όταν δεν τις σέβεσαι -ακόμα κι αν δεν τις πιστεύεις- τότε αντιμετωπίζεις τις συνέπειες. Η Υπατία, ακόμα κι αν δεν ήταν, έδωσε στο πλήθος, "Εθνικό" και Χριστιανικό, με βάση τους νόμους και τις συνήθειες της εποχής, την εντύπωση πως ήταν ανήθικη και μάγισσα. Τα υπόλοιπα τα ξέρετε.

Για γενικές πληροφορίες και πλήρη βιβλιογραφία επί του θέματος, δείτε εδώ