Ο Δελφικός Τρίποδας, σύμβολο του Ναού του Σολομώντα, και το ιερό Χ.

Νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα: 

Διάδημα με Χ (=Χριστός, δηλ βασιλιάς εκ Θεού)

 και ο τρίποδας του Ναού του Σολομώντα με κλαδιά δάφνης 

Η Απολλώνια λατρεία σε όλη την Εβραϊκή της διάσταση.

Ο Τριποδας, το “ελληνικό” σύμβολο των Δελφών, ήταν Εβραϊκό ιερό σκεύος παλαιότερο ακόμα και από τον  Ναό του Σολομώντα.

Ο Ιώσηπος αναφέρει έναν τρίποδα ως αρχικό σκεύος της "Σκηνής του Μαρτυρίου" δηλαδή του φορητού Ναού που είχαν οι Εβραίοι στην έρημο, και ξεκαθαρίζει πως έμοιαζε με τους Ελληνικούς. Πάνω του απέθεταν προσφορές. (Άρτους, λιβάνι...) Φυσικά ο Ιώσηπος δεν παραλείπει να υπογραμμίσει την ομοιότητα των ιερών σκευών των δύο λαών, μια που οι Εβραίοι βρίσκονταν υπό Ρωμαϊκή κατοχή και η περιοχή τους ήταν εποικισμένη και από Έλληνες στην εποχή του. 
Ορισμένοι αναλυτές λένε πως αυτή η αναφορά στον τρίποδα είναι ετεροχρονισμένη λόγω ελληνικής επιρροής (!) (δες εδώ: "The coins of Herod") Ναι καλά… δεν παίζουν οι Εβραίοι με αυτά αγαπητοί, και ειδικά ο Ιώσηπος που ήταν ιερέας και δήλωνε και μάντης… 
(Θυμίζω πως ανάλογη "ελληνική επιρροή" διαπίστωναν λανθασμένα οι πρώτοι ερευνητές στις "δωρικές" κολώνες που υπάρχουν στην Αίγυπτο και είναι ...δύο χιλιάδες χρόνια παλιότερες από τις Ελληνικές... Δες εδώ) 
Άλλωστε, όπως θα δούμε παρακάτω, ο Ηρώδης χρησιμοποίησε τον τρίποδα του Ναού σαν σύμβολο της Εβραϊκής του ευλάβειας, οπότε θα ήταν αστείο να την τονίσει  χρησιμοποιώντας ένα ...ελληνικό σύμβολο.

Κάποτε πρέπει να καταλάβουμε πως ο Πλανήτης δεν περιστρέφεται γύρω από την Ελλάδα, αλλά μόνο γύρω από τον άξονά του, δυστυχώς.

Ο τρίποδας του Ναού του Σολομώντα
 και το στέμμα του Ηρώδη σε άλλο νόμισμα.
Νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα.

Τον τρίποδα αυτόν βλέπουμε σε νομίσματα του Ηρώδη κομμένα γύρω στο 40 πΧ.
Ο λόγος είναι πως το ιερό αυτό σκεύος συμβόλιζε τον Ναό του Σολομώντα, και έτσι ο Ηρώδης στα νομίσματά του υπενθύμιζε και υπογράμμιζε στον κόσμο πως ήταν ο κτίστης του νέου ναού στην θέση του παλιού που είχε καταστραφεί. 
Ακόμα, η απεικόνιση του τρίποδα τόνιζε την ταύτιση του Ηρώδη με την αρχαιότερη δυνατή παράδοση της Εβραϊκής λατρείας, όταν ακόμα οι Εβραίοι περιπλανιόταν στην έρημο. Φυσικά, ο Ηρώδης κάθε άλλο παρά φανατικός Εβραίος ήταν, [άλλωστε δεν ήταν καν Εβραίος] πράγμα που κάνει αυτά τα νομίσματα παράγωγα μιας φτηνής προπαγάνδας...

"ΗΡΩΔΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ"
Αριστερά, βλέπουμε τον τρίποδα με τους άρτους.
Νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα.

Η πρώτη σκέψη που κάνουμε μελετώντας τους τρίποδες και τον ιερό τους ρόλο ήταν τα ...τρία πόδια. Γιατί μια τόσο απλή κατασκευή για ένα ιερό σκεύος; 

Η αρχική χρήση των τριπόδων ήταν η μαγειρική. Χρησίμευαν για να στηρίζουν μια χύτρα πάνω από την φωτιά. Τέτοιοι απλοί τρίποδες πωλούνται ακόμα και σήμερα στα είδη κιγκαλερίας.  Σε έναν νομαδικό λαό ένας τρίποδας, η απλούστερη δηλαδή κατασκευή τόσο για μαγειρική όσο και για έναν για φορητό ναό όπως η Σκηνή του Μαρτυρίου, είναι φυσιολογική, όχι όμως για μόνιμα εγκατεστημένο λαό σαν τους Έλληνες…

Ο τρίποδας του Ναού του Σολομώντα
με το σκεύος γεμάτο λιβάνι πάνω του,
όπως τον περιγράφει ο Ιώσηπος.
Νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα.

Η σχέση του ιερού τρίποδα με την μαγειρική διατηρήθηκε στους Εβραίους μια που ο δικός τους τρίποδας χρησίμευε για να προσφέρονται οι άρτοι, ενώ οι Έλληνες τον μετέτρεψαν σε μαντικό βοήθημα. Μολοντούτο, η μαγειρική του καταγωγή και χρήση παρέμεινε εμφανής όταν τέτοιοι τρίποδες δίνονταν ως βραβεία σε αγώνες. 

Είναι λοιπόν οι Έλληνες που αντέγραψαν τον τρίποδα από τους Εβραίους ως ιερό σκεύος, με την δική τους εκδοχή. Την μαντική. 
Μια απλή και χρηστική κατασκευή σαν αυτή, πιθανότατα εφευρέθηκε ανεξάρτητα από πολλούς λαούς. Η ιερή του χρήση όμως είναι άλλο θέμα.

Νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα με το Χ -χριστός 

και τον Τρίποδα του Ναού του Σολομώντα.

Δες την μετάφραση του σχολίου αμέσως παρακάτω

Το ιερό Χ 

Σε πολλά από αυτά τα νομίσματα του Ηρώδη βλέπουμε και ένα Χ...

Μεταφράζω:  Το κείμενο σε αγκύλες ([...]) είναι δικό μου.

”Αυτό το νόμισμα απεικονίζει από στη μία μεριά έναν τρίποδα, που συμβολίζει τον Ναό [του Σολομώντα] που ο Ηρώδης άρχισε να ανακαινίζει σε μεγάλη κλίμακα περίπου το 20-19 π.Χ. και στην άλλη μεριά ένα διάδημα με το ελληνικό γράμμα Χ πάνω του. Αυτό σήμαινε “χριστός” [αλειμμένος, ο όρος απαντά στην Παλαιά Διαθήκη και έχει την έννοια “ηγέτης διαλεγμένος από τον Θεό”] δείχνοντας πως ο Ηρώδης ήταν χρισμένος βασιλιάς των Ιουδαίων με μια τελετή στέψης παρόμοια με αυτή των Ισραηλιτών βασιλέων [Ο Ηρώδης δεν ήταν Εβραίος αλλά Άραβας Ιδουμαίος που είχε ασπαστεί την Εβραϊκή θρησκεία] Και οι δύο πλευρές του νομίσματος, λοιπόν, έφεραν σύμβολα της νομιμοποίησής του ως ηγεμόνα.”

“The army of Herod the great”  Samuel Rocca, OSPREY, Men-at-arms series no 443, σελ 36.

Δελφικός τρίποδας και κεφαλή Απόλλωνα σε νόμισμα του Κρότωνα. 

Εντύπωση προξενεί το Χ = χριστός, επιλεγμένος από τον Θεό, 

όπως και στα νομίσματα του Ηρώδη.  

Επίσης, βλέπουμε και τους; κρίκους που περιγράφει ο Ιώσηπος. 

Αρχικά χρησίμευαν για να περάσουν κοντάρια για την μεταφορά του τρίποδα 

όταν είχε πυρώσει πάνω από την φωτιά και δεν μπορούσες να τον πιάσεις

Ιδού το κείμενο του Ιώσηπου:

Ιουδαϊκή αρχαιολογία 3, 139. 
"Στον Ναό λοιπόν [Εννοεί τον φορητό ναό που είχαν οι Εβραίοι στην έρημο] στήθηκε τραπέζι όμοιο με αυτά των Δελφών [=τρίποδας] μήκους δύο πήχεων, πλάτους ενός πήχυ και ύψους τριών σπιθαμών. Τα πόδια του, από την μέση και κάτω ήταν τελείως κατεργασμένα σαν αυτά που βάζουν οι Δωριείς στα κρεβάτια τους αλλά από την μέση και πάνω ήταν τετράγωνα. Σε κάθε πλευρά έτρεχε μια κοιλότητα ελικοειδής καθ’ όλο το σώμα [του τρίποδα] πάνω και κάτω μέχρι το έδαφος φτάνοντας και στα πόδια. Σε αυτήν υπήρχαν κρίκοι, όχι μακριά από την κορυφή όπου μπορούσαν να περάσουν επίχρυσα ξύλινα κοντάρια, που δεν ήταν μόνιμα. Υπήρχε οπή εκεί που άρμοζαν οι κρίκοι, που δεν ήταν εντελώς κλειστοί, αλλά κατέληγαν σε περόνες, που η μια έβλεπε την κορυφή και η άλλη τα πόδια του τρίποδα. Με αυτόν τον τρόπο ο τρίποδας μεταφέρονταν στην πορεία.

Ο τρίποδας έμπαινε προς τον Βορρά, όχι μακριά από το Ιερό, και εκεί τοποθετούσαν δώδεκα άζυμους άρτους σε σωρούς των έξη,  απ΄το καθαρότερο αλεύρι, δύο ασσάρων, που είναι η Εβραϊκή μονάδα και αντιστοιχεί σε επτά Αττικές κοτύλες. Πάνω στους άρτους έβαζαν δυο χρυσά λιβανιστήρια γεμάτα με λιβάνι. μετά επτά μέρες έφερναν νέους άρτους, την μέρα που εμείς [οι Εβραίοι] αποκαλούμε Σάββατο. Τον λόγο που καθιερώθηκαν όλα αυτά θα τον πούμε αλλού."

Και φυσικά αμέσως θυμήθηκα την “παράλογη” ιστορία του Ιώσηπου, πως κάποιος Ζάβιδος έλεγε πως ο Απόλλωνας θα έρθει στον Ναό του Σολομώντα και έπεισε τους Εβραίους να τον εκκενώσουν και να τον περιμένουν… [Ιώσηπος, Λόγος Β΄, 9] Κοίτα πως ταίριαξε… 

Το πρωτότυπο κείμενο:

 Ιουδαϊκή αρχαιολογία 3, 139. 

Ἐν δὲ τῷ ναῷ τράπεζαν ἱδρύεται Δελφικαῖς παραπλησίαν τὸ μῆκος μὲν δύο πηχῶν, τὸ δὲ πλάτος ἑνὸς πήχεως καὶ σπιθαμῶν τριῶν τὸ ὕψος. ἦσαν δ᾽ αὐτῇ πόδες τὰ μὲν ἐξ ἡμίσους ἕως τῶν κάτω τελέως ἐξηρτισμένοι οἷς Δωριεῖς προστιθέασι ταῖς κλίναις ἐμφερεῖς, τὸ δὲ πρὸς αὐτὴν ἀνατεῖνον τετράγωνοι τῇ ἐργασίᾳ. [140] κοιλαίνεται δὲ καθ᾽ ἕκαστον πλευρὸν κοιλαίνουσά πως κατὰ παλαιστὴν τὸ ἔδαφος ἕλικος περιθεούσης τό τε ἄνω καὶ τὸ κάτω μέρος τοῦ σώματος, καθ᾽ ἕκαστον δὲ τῶν ποδῶν καὶ ταύτῃ ἐλήλατο κρίκος οὐκ ἄπωθεν τοῦ ἐπιθέματος, δι᾽ ὧν ᾔεσαν στελεοὶ χρύσεοι ξύλου τἄνερθεν ὄντες, οὐκ ἐξαίρετοι· [141] κοῖλον γὰρ εἶχεν ἐπ᾽ αὐτοῖς τὸ κατὰ τοὺς κρίκους κοινωθέντας· οὐδὲ γάρ εἰσι διηνεκεῖς, ἀλλὰ πρὶν συνελθεῖν εἰς τὸ ἄπειρον εἰς περονίδας τὴν ἀρχὴν τελευτῶντες, ὧν ἡ μὲν εἰς τὸ προανέχον ἐμβαίνει τῆς τραπέζης, ἡ δὲ εἰς τὸν πόδα· καὶ τούτοις κατὰ τὰς ὁδοὺς ἐκομίζετο. [142] ἐπὶ ταύτης, ἐτίθετο γὰρ ἐν τῷ ναῷ τετραμμένη πρὸς ἄρκτον οὐ πόρρω τοῦ μυχοῦ, διετίθεσαν ἄρτους τε δώδεκα ἀζύμους κατὰ ἓξ ἐπαλλήλους καθαροῦ πάνυ τοῦ ἀλεύρου ἐκ δύο ἀσσάρων, ὃ μέτρον Ἑβραίων ἑπτὰ κοτύλας Ἀττικὰς ἔχει. [143] ὑπὲρ δὲ τῶν ἄρτων ἐτίθεντο φιάλαι δύο χρύσεαι λιβάνου πλήρεις, μετὰ δὲ ἡμέρας ἑπτὰ πάλιν ἄλλοι ἐκομίζοντο ἄρτοι ἐν τῷ καλουμένῳ ὑφ᾽ ἡμῶν Σαββάτῳ· τὴν γὰρ ἑβδόμην ἡμέραν Σάββατα καλοῦμεν· τὴν δ᾽ αἰτίαν ἐξ ἧς ταῦτα ἐπενοήθησαν ἐν ἑτέροις ἐροῦμεν.

Άλλο ένα νόμισμα του Ηρώδη του Μέγα
 με τον τρίποδα του Ναού του Σολομώντα
και το στέμμα με το Χ

"Παρθενώνας της Θεσσαλονίκης" ο Ναός της θεάς Ρώμης!!! Ο Γραικυλισμός στα όριά του...

 

Η επιγραφή της αρμόδιας υπηρεσίας λέει την αλήθεια...

"Μνημείο που αποτελεί Εθνική κληρονομιά και ανήκει σε όλες τις επόμενες γενιές των Ελλήνων" αποκαλείται από το κάτωθι δημοσίευμα ένας ναός που έστησαν οι Ρωμαίοι στην Θεσσαλονίκη, φτιαγμένο από κομμάτια κατεδαφισμένων ελληνικών ναών και μέσα λάτρευαν τον Καίσαρα ως θεό και την θεά Ρώμη!!
Ένα τέτοιο μνημείο, που αποτελεί προσβολή της Ελλάδας, της αποκαλούμενης "Πάτριας θρησκείας"  και της ιστορίας της, το αποκαλούν "Παρθενώνα της Θεσσαλονίκης". !!!
 Το αποκαλούν έτσι για να μαζέψουν τις δεκάρες των Τουριστών, αλλά και να πείσουν τον μέσο Έλληνα για την ύπαρξη σημαντικών μνημείων, που όμως δεν τον τιμούν...
Επίσης, πιθανότατα, όσοι κραυγάζουν γι αυτό το μνημείο, είναι οι ίδιοι που διαμαρτύρονται για την καταστροφή των αρχαίων ναών και την μετατροπή τους σε εκκλησίες. Την καταστροφή, όμως, αρχαίων ναών και την μετατροπή τους σε ναούς της Θεάς Ρώμης, ούτε την καταγγέλουν, ούτε τους ενοχλεί.
Από εδώ και πέρα δεν έχω να πω τίποτα άλλο παρά να αντιγράψω μερικά αποσπάσματα του άρθρου, που άλλωστε παραθέτω αυτούσιο πιο κάτω. Το είδα  εδώ Thessalonikiartsandculture.gr:

"...οδηγούμαστε με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι ο υστεροαρχαϊκός ναός της Θεσσαλονίκης αποτελεί ανασύνθεση από αρχιτεκτονικά μέλη που προέρχονται από δύο τουλάχιστον αρχαϊκά μνημεία, τα οποία μεταφέρθηκαν από άλλη περιοχή στο χώρο των Ιερών της Θεσσαλονίκης, δίπλα στο Σαραπείο, στον 1ο μ.Χ. αιώνα, για να φιλοξενήσουν λατρεία αυτοκρατόρων, Δία Αιγιόχου και Θεάς Ρώμης, όπως προκύπτει από τα τέσσερα αγάλματα που βρέθηκαν μέσα στο ναό. Σε αρκετά από τα αρχιτεκτονικά μέλη διακρίνονται επεμβάσεις από τους ρωμαίους τεχνίτες για να τα προσαρμόσουν στην ανασύνθεση του ναού, ενώ τα τμήματα τα οποία έλλειπαν ανακατασκευάσθηκαν ως πιστά αντίγραφα των αυθεντικών..." και πιο κάτω:  "γεγονός είναι ότι στη ρωμαϊκή περίοδο ο μεταφερμένος ναός φιλοξένησε λατρεία αυτοκρατόρων, Διός Αιγιόχου και Θεάς Ρώμης." (Πως είναι "μεταφερμένος" ο ναός όταν παραπάνω γράφουν πως αποτελείται από κομμάτια δυο ναών; )

Παρένθεση: Για μια ενδελεχέστερη πληροφόρηση παραπέμπω στο άρθρο "Τα λατρευτικά αγάλματα του ναού του Διός και της Ρώμης στη Θεσσαλονίκη " εδώ.

Ένας ...Σπαρτιάτης υπερασπίζεται έναν Ρωμαϊκό ναό.
Φωτογραφία από τις κινητοποιήσεις για την διάσωση
αυτού του μνημείου της σκλαβιάς μας.
Η γελοιότητα του πατριωτισμού της αμορφωσιάς
ή η ξενοδουλεία δια μέσου των αιώνων;

Δεν έχω αντίρρηση να αναδειχθεί ο ναός. Όχι όμως σαν αρχαϊκός ...Παρθενώνας, αλλά σαν μνημείο της Ρωμαϊκής κατοχής της Ελλάδας και της μεταστροφής που έφερε στον πολιτισμό μας.
Γιατί, ας τελειώσω με τα ίδια τα λόγια του "εθνικόφρονα" συγγραφέα:

"Κατάλαβα γιατί δεν μας υπολογίζουν. Όταν ένα έθνος δεν σέβεται τον εαυτό του και την ιστορία του, να μην περιμένει να το σεβαστούν τα υπόλοιπα έθνη." 

Ναός της Αφροδίτης, ο Παρθενώνας της Θεσσαλονίκης

Ένα παράξενο μυστικό, ένα μοναδικό μνημείο, κρύβεται στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, στην πλατεία Αντιγονιδών.

Πίσω από τις λαμαρίνες στην βορειοανατολική πλευρά της πλατείας υπάρχει ένας μοναδικός θησαυρός, που ήταν καλά κρυμμένος για αιώνες. Ο μοναδικής ομορφιάς Ναός της θεάς Αφροδίτης που είχε στηθεί στην πλατεία των Ιερών, δηλαδή στον χώρο που βρίσκεται σήμερα η πλατεία Αντιγονιδών. Ένα σπάνιο εύρημα του 6ου αι. πΧ που μεταφέρθηκε στην πόλη από την Αίνεια, την πόλη που ίδρυσε ο Αινείας έξω από τη Μηχανιώνα.

Σε κάθε άλλη γωνιά του πλανήτη η είδηση και μόνο ενός ενδεχόμενου τέτοιου πλούτου θα είχε κινητοποιήσει φορείς και πολίτες . Δυστυχώς το ασύλληπτης αξίας αυτό εύρημα απειλείται να αποτελέσει θεμέλιο πολυκατοικίας, παρά την κινητοποίηση των πολιτών της συνοικίας πέριξ της πλατείας. Το μνημείο αποτελεί Εθνική κληρονομιά και ανήκει σε όλες τις επόμενες γενιές των Ελλήνων. Επίσης αποτελεί μοναδικό αξιοθέατο για την πόλη της Θεσσαλονίκης, στην οποία δεν αναδείχτηκαν άλλα Ελληνικά μνημεία.

Σε μία εποχή που το κράτος μας διαδίδει τα περί βαριάς βιομηχανίας του τουρισμού, δεν φροντίζει στην ανάδειξη ενός από τους μεγαλύτερους θησαυρούς της αρχαιότητας, που θα αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών. Ένας θησαυρός ο οποίος μάλιστα βρίσκετε στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.

Πότε και πώς ανακαλύφθηκε ο ναός;

Ο υστεροαρχαϊκός ναός, αφιερωμένος στη Θεά Αφροδίτη, ήταν γνωστός από τα διάσπαρτα στην πόλη της Θεσσαλονίκης ιωνικά αρχιτεκτονικά μέλη του, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από την εκσκαφή των θεμελίων που έγινε το 1936 για την ανέγερση διώροφης οικοδομής στο οικόπεδο που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Κρυστάλλη και Διοικητηρίου.

Η περιοχή που τώρα πια ονομάζεται Διοικητήριο ήταν γνωστή στους ρωμαϊκούς χρόνους της πόλης ως περιοχή των ιερών, αφού εκεί ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι ναοί και ιερά.

Το 2000 με την ευκαιρία της κατεδάφισης της διώροφης οικοδομής σε οικόπεδο που βρίσκεται στην πλατεία Αντιγονιδών, πραγματοποιήθηκε ανασκαφή από την αρχαιολόγο Α.Τασιά, η οποία ξανάφερε στο φως την κρυμμένη πλούσια ιστορία της πόλης. Αποκαλύφθηκε τότε το ανατολικό τμήμα της κρηπίδας του συγκεκριμένου ναού, αγάλματα των ελληνορωμαϊκών χρόνων και πλήθος θραυσμάτων αρχιτεκτονικών μελών. Οι κίονες του ναού οι οποίοι φθάνουν τα 7 μέτρα σε ύψος, όπως και πολλά από τα ευρήματα, χάρη και στις προσπάθειες των αρχαιολόγων της ΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και των υπευθύνων του Αρχαιολογικού Μουσείου, εκτίθενται σήμερα σε αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης.

Ο υπόλοιπος ναός συνεχίζει δυτικά κάτω από την πλατεία Αντιγονιδών και συγκεκριμένα στη θέση που σήμερα παρκάρουν παράνομα αυτοκίνητα.

Η αξία του μνημείου.

Όπως ανέφερε στη δημοσιογράφο Στελίνα Μαργαριτίδου ο αρχιτέκτονας αρχαιολόγος, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ, κ. Γιώργος Καραδέδος:
«Πρόκειται για ένα εύρημα μοναδικό στο είδος του, μεγάλο μέρος του οποίου εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ύψος των κιόνων του φθάνει τα επτά μέτρα και όπως είναι φυσικό, δεν μπορούν υπό τις παρούσες συνθήκες μέσα σε μια αίθουσα μουσείου να εκτεθούν έτσι ώστε να αναδεικνύεται το ακριβές μέγεθός του. Γνωρίζουμε ότι ο υπόλοιπος ναός συνεχίζει δυτικά κάτω από το οδόστρωμα της οδού Διοικητηρίου και της πλατείας Αντιγονιδών. Η αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αξία του ναού είναι μεγάλη και η εικόνα του μπορεί να βελτιωθεί, ειδικά εάν σκεφτεί κάποιος ότι τα μέχρι τώρα ευρήματα αποτελούν μόνο το ένα τρίτο αυτών που μπορεί να προκύψουν από την ανασκαφή»

Από τη διεξοδική μελέτη των ανασκαφικών δεδομένων(4), των αρχιτεκτονικών μελών και της κρηπίδας του ναού και με δεδομένο ότι σήμερα ξέρουμε ότι η Θεσσαλονίκη δεν ταυτίζεται με τη Θέρμη, η οποία βρίσκονταν προς το Καραμπουρνάκι, οδηγούμαστε με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι ο υστεροαρχαϊκός ναός της Θεσσαλονίκης αποτελεί ανασύνθεση από αρχιτεκτονικά μέλη που προέρχονται από δύο τουλάχιστον αρχαϊκά μνημεία, τα οποία μεταφέρθηκαν από άλλη περιοχή στο χώρο των Ιερών της Θεσσαλονίκης, δίπλα στο Σαραπείο, στον 1ο μ.Χ. αιώνα, για να φιλοξενήσουν λατρεία αυτοκρατόρων, Δία Αιγιόχου και Θεάς Ρώμης, όπως προκύπτει από τα τέσσερα αγάλματα που βρέθηκαν μέσα στο ναό. Σε αρκετά από τα αρχιτεκτονικά μέλη διακρίνονται επεμβάσεις από τους ρωμαίους τεχνίτες για να τα προσαρμόσουν στην ανασύνθεση του ναού, ενώ τα τμήματα τα οποία έλλειπαν ανακατασκευάσθηκαν ως πιστά αντίγραφα των αυθεντικών.

Με αυτά τα δεδομένα ο ναός της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην κατηγορία των «περιπλανώμενων ναών», η οποία αριθμεί αρκετά παραδείγματα κυρίως από την Αττική, περίπου στην ίδια περίοδο, για πολιτικούς λόγους.

Το σενάριο της Αίνειας

Ο καθηγητής Ε. Βουτυράς υποστήριξε ότι ο ένας από τους ναούς από τους οποίους μεταφέρθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη στη Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να βρίσκεται στην Αίνεια (δίπλα στη Μηχανιώνα), όπου τεκμηριωμένα από αρχαίες πηγές (Διονύσιος Αλικαρνασσεύς)(6) υπήρχε αρχαϊκός ναός της Αφροδίτης. Είναι πολύ πιθανό οι Θεσσαλονικείς, για να εξευμενίσουν τον Οκταβιανό (θετό γιό του Ιουλίου Καίσαρα), ο οποίος στο Άκτιο νίκησε τον Αντώνιο, με το μέρος του οποίου είχαν ταχθεί, να μετέφεραν το λαμπρό ναό της Αφροδίτης από την Αίνεια στη Θεσσαλονίκη, όπου λατρεύτηκε ο Ιούλιος Καίσαρας στο ναό της μυθικής προγόνου του Αφροδίτης μητέρας του Αινεία, γενάρχη του γένους των Ιούλων.

Άσχετα από την ορθότητα αυτής της άποψης, γεγονός είναι ότι στη ρωμαϊκή περίοδο ο μεταφερμένος ναός φιλοξένησε λατρεία αυτοκρατόρων, Διός Αιγιόχου και Θεάς Ρώμης.

Από τον αρχαϊκό ναό της Θεσσαλονίκης, όπως αυτός ανασυντέθηκε στη ρωμαϊκή εποχή, σώζονται η υψηλή βαθμιδωτή κρηπίδα και πλήθος από αρχιτεκτονικά μέλη (κιονόκρανα, βάσεις κιόνων, θραύσματα κιόνων, τμήματα γείσων με ιωνικά ωά, υδρορροή σε μορφή λεοντοκεφαλής και πολλά θραύσματα από το κατάκοσμο περιθύρωμα της ανατολικής θύρας.

Παρά την αποσπασματική αποκάλυψη της κρηπίδας γνωρίζουμε το πλάτος του ναού, το οποίο είναι 13,35 μέτρα, όχι όμως και το μήκος του, καθώς ο ναός επεκτείνεται κάτω από την πλατεία. Με τα στοιχεία που διαθέτουμε μέχρι σήμερα και τις πληροφορίες που αντλούμε από το ανασκαμμένο τμήμα της κάτοψης του ναού, επιχειρήθηκε η γραφική αναπαράσταση της μορφής του, όπως αυτή ήταν στη ρωμαϊκή εποχή, και φυσικά με αρκετές παραδοχές, καθώς η ανασκαφή του μνημείου δεν έχει ολοκληρωθεί.

Ο ναός
Ο ναός είναι εν παραστάσει, περίπτερος, εξάστυλος. Δεν γνωρίζουμε τον αριθμό των κιόνων στις μακριές όψεις καθώς είναι άγνωστο ακόμη το συνολικό μήκος του. Το καθαρό ύψος των κιόνων ξεπερνά τα 7 μέτρα, ενώ το συνολικό ύψος του ναού έφθανε τα 14 μέτρα. Η ανασύνθεση του ναού, όπως ήδη αναφέρθηκε πραγματοποιήθηκε στον 1ο μ.Χ. αιώνα. Το ένα από τα δύο μνημεία από τα οποία μεταφέρθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη στη Θεσσαλονίκη, χρονολογείται με βάση τα στυλιστικά στοιχεία, στο τέλος του 6ου π.Χ. αιώνα. Το δεύτερο μνημείο χρονολογείται στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα.

Η αποσπασματική αποκάλυψη του αρχαϊκού της Θεσσαλονίκης, η κάλυψη σημαντικού τμήματός του από την πλατεία Αντιγονιδών και η μη απαλλοτρίωση του οικοπέδου, που καθιστούν, προς το παρόν, αδύνατη την αναστήλωσή του “in situ”, οδήγησαν το 1966 στην απόφαση τα ταυτισμένα αρχιτεκτονικά μέλη του να εκτεθούν στο αρχαιολογικό μουσείο της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της επανέκθεσής του, με τέτοιο τρόπο ώστε ο επισκέπτης να τα αντιλαμβάνεται με συνθήκες όσο γίνεται πιο κοντινές σε αυτές που τα αντιλαμβανόταν ο αρχαίος επισκέπτης του ναού.

Με βάση αυτό το σκεπτικό, επιχειρήθηκε, μέσα στην περιορισμένων διαστάσεων αίθουσα του μουσείου, ένα είδος μερικής αποκατάστασης του ανατολικού τμήματος ναού, το οποίο ταυτίζεται με το ανασκαμμένο τμήμα του, χρησιμοποιώντας τα αυθεντικά αρχιτεκτονικά μέλη και μικρής κλίμακας ανακατασκευές.

Αυτός ο τρόπος έκθεσης, παρόλο που αναδεικνύει ως ένα βαθμό τις αξίες του μνημείου, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ως αναστήλωσή του, η οποία προϋποθέτει την ανάδειξη του μνημείου μέσα στο ίδιο του το περιβάλλον. Γι’ αυτό και προτάθηκε ως προσωρινή λύση, έως ότου ολοκληρωθεί η ανασκαφή του και πραγματοποιηθεί η ανάδειξη και η αναστήλωσή του “in situ”, όπως επιβάλλουν οι Διεθνείς Χάρτες για την αποκατάσταση των Μνημείων.

Προτεινόμενη λύση από το ΑΠΘ

Οι σκέψεις αυτές, σε συνδυασμό με τη μοναδικότητα του μνημείου, οδήγησαν στην πρωτοβουλία, από πλευράς Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Α.Π.Θ., να γίνει έρευνα εάν υπάρχει η δυνατότητα να ολοκληρωθεί η αποκάλυψη του ναού και να πραγματοποιηθεί η αναστήλωσή του χωρίς να θιγεί καθόλου η λειτουργία της πλατείας Αντιγονιδών.

Αποτέλεσμα αυτής της έρευνας ήταν η σχεδιαστική πρόταση, σύμφωνα με την οποία η πλατεία Αντιγονιδών διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, το σημερινό και το αρχαίο. Μικρό τμήμα της οδού Διοικητηρίου και της πλατείας Αντιγονιδών μπορεί να διαμορφωθεί σε αερογέφυρα για να δοθεί η δυνατότητα να παραμείνει ο ναός ορατός στο σύνολό του και να αναστηλωθεί.

Στα σόκορα των όμορων στο υπό απαλλοτρίωση οικόπεδο πολυκατοικιών μπορούν να τοποθετηθούν γιγαντοαφίσες με πληροφόρηση για το μνημείο, η ολοκλήρωση της μορφής του οποίου, εκτός από την αναστήλωση, μπορεί να επιτυγχάνεται με ολογράμματα.

Η λύση αυτή είναι άκρως ενδιαφέρουσα καθώς δίνεται η δυνατότητα στην καρδιά της ελληνιστικής, ρωμαϊκής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης να ξεπροβάλλει αναστηλωμένος ένας αρχαϊκός ναός, του οποίου οι διαστάσεις και οι αξίες μπορούν άνετα να ανταγωνιστούν το μέγεθος και το πλήθος των σύγχρονων πολυκατοικιών.

Πώς προέκυψε το πρόβλημα της κατάχωσης.

Η αρχική απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, λίγο μετά την ανασκαφή του μνημείου, ήταν να απαλλοτριωθεί το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται και να προχωρήσει η ανάδειξη του ναού που χαρακτηρίστηκε σπάνιο μνημείο, με τεράστια ιστορική, αρχαιολογική και καλλιτεχνική αξία. Αργότερα η απόφαση αυτή αναθεωρήθηκε και αποφασίστηκε να διατηρηθεί στο υπόγειο της υπό ανέγερση πολυκατοικίας. Πριν από δύο χρόνια η τύχη του ναού συζητήθηκε και πάλι στο ΚΑΣ και δόθηκε θετική γνωμοδότηση για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου, το ζήτημα όμως έκτοτε «πάγωσε».
Το θέμα της απαλλοτρίωσης, μετά από ένσταση των ιδιοκτητών του οικοπέδου, επρόκειτο να συζητηθεί στις 13/4 σε συνεδρίαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία όμως αναβλήθηκε ελλείψει απαρτίας για μετά τις γιορτές. Αν η απαλλοτρίωση απορριφθεί και η ένσταση γίνει δεκτή, ο ναός θα μπαζωθεί!

Η κατάσταση του Ναού σήμερα

Όταν αντίκρισα αυτήν την εικόνα, μου λύθηκαν πολλές απορίες. Αμέσως κατάλαβα πως ο εχθρός δεν βρίσκεται «εκεί έξω». Ο εχθρός βρίσκεται εντός των πυλών εδώ και πολλά χρόνια. Κατάλαβα τον λόγο γιατί είμαστε ουραγός στην παγκόσμια εξέλιξη. Κατάλαβα γιατί δεν μας υπολογίζουν. Όταν ένα έθνος δεν σέβεται τον εαυτό του και την ιστορία του, να μην περιμένει να το σεβαστούν τα υπόλοιπα έθνη.
Αυτό που βιώνουμε, αυτό μας αξίζει λοιπόν.
Γιάννης Φαναριώτης



Αυτές οι εικόνες ντροπής, για ένα μνημείο που θα μπορούσε να είναι η Πέργαμος της Θεσσαλονίκης.
(φωτογραφία από το Μουσείο Περγάμου στο Βερολίνο), με σπουδαία ασφαλώς οφέλη για την πόλη.


Για συνεχή ενημέρωση στην προσπάθεια για την διάσωση και ανάδειξη του Ναού:

https://www.facebook.com/groups/templeofvenus/

Ενημέρωση 25 Ιουλίου 2013: Το ευχάριστο είναι πως πλέον, τουριστικοί οδηγοί προτείνουν τον Ναό της Αφροδίτης σαν τουριστικό αξιοθέατο που αξίζει κανείς να δει, ακόμα και στην κατάσταση που είναι!

http://www.travelling.gr/2013/07/intervene-to-save-the-temple-of-goddess-aphrodite-at-thessaloniki/

Διαβάστε για το Μακεδονικό Νεκροταφείο του Φοίνικα εδώ

Πηγές:

http://templeofvenus.gr/

Γεώργιος Καραδέδος «Ο Υστεροαρχαϊκός Ναός στην πλατεία Αντιγονιδών» (portal.tee.gr)

https://www.facebook.com/groups/templeofvenus/