Προβλήματα οπλισμού στην Ιλιάδα

.
Ήδη αναλύσαμε εδώ πως το πρόβλημα “τι γλώσσα/ες μίλαγαν οι εμπόλεμοι στον Τρωικό πόλεμο” δεν μπορεί να βρει λύση στην Ιλιάδα.

Δεν αναφέρονται, λένε, διερμηνείς όταν μιλάνε οι αντιμαχόμενοι .Αυτό είναι ψευδές γιατί αναφέρονται μία φορά στο Β 805. Ρόλο διερμηνέων παίζουν οι διοικητές τους. Οι σύμμαχοι των Τρώων παρουσιάζονται να μιλάνε διάφορες γλώσσες, σε αυτό ακριβώς το σημείο, αλλά, αυτοί οι πολύγλωσσοι, εμφανίζονται σε άλλο σημείο να δέχονται διαταγές από τον Έκτορα χωρίς διερμηνέα. [Ρ220] αλλά και να συνομιλούν χωρίς διερμηνέα και με τους Έλληνες, σε άπειρες περιπτώσεις, ενώ δεν έχουν καν κοινή γλώσσα με τους Τρώες και φυσικά με τους Έλληνες.

Το ίδιο συμβαίνει και με την θρησκεία. Από τη μια εμφανίζεται να πιστεύουν όλοι στους ίδιους θεούς, ακόμα και οι αλλόγλωσσοι σύμμαχοι των Τρώων, ακόμα και οι Αιθίοπες, στο Ψ 205 (!!!) αλλά στη τελετή του κοινού όρκου [Γ 76 – 323] οι Τρώες και οι Έλληνες δεν κάνουν κοινή θυσία όπως θα έπρεπε αν είχαν κοινή θρησκεία αλλά ο καθένας θυσιάζει σε άλλον θεό.
Σημειώνεται πως μόνο οι Τρώες έχουν ιερείς. Στους Έλληνες ρόλο ιερέα παίζει ο Βασιλιάς.

Είναι λοιπόν τόσο αντιφατικές οι μαρτυρίες του Ομήρου που δεν μπορούν να εκληφθούν ως καθοριστικές και απόλυτες, κυρίως γιατί πρόκειται για ποίημα, και όχι για ιστορική αφήγηση.

Το ίδιο συμβαίνει και με τον οπλισμό, ένα θέμα στο οποίο θα περιμέναμε την απόλυτη ακρίβεια από τον ποιητή.

Όλοι οι λαοί της αρχαιότητας είχαν ασπίδες, θώρακες, κράνη, σπαθιά, τόξα, άρματα, κλπ, αλλά διαφορετικών τύπων, που χρησιμοποιούνταν αλλιώς. Πχ, υπήρχαν ασπίδες τόσο μεγάλες που ήταν σχεδόν φορητές οχυρώσεις, και άλλες τόσο μικρές που δύσκολα θα τις αποκαλούσαμε ασπίδες.
               

Και οι δύο αντίπαλοι είχαν άρματα. Στον Όμηρο, οι ήρωες σπάνια μάχονται από αυτά, ενώ αυτό θα έπρεπε να ήταν συνήθης τακτική μάχης. Συνήθως οι αντίπαλοι πεζεύουν για να πολεμήσουν. Είναι τακτική και στρατηγική έλλειψη των αντιμαχομένων, ή άγνοια του Ομήρου για ένα Όπλο που είχε καταργηθεί στην εποχή του;

Υπήρχαν βαριά και ελαφρά άρματα. Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση των ιδιοτήτων τους από τις περιγραφές των μαχών στην Ιλιάδα, ούτε να καταλάβουμε τον τύπο τους.

Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα όπλα. Σπαθιά, τόξα, κράνη, δόρατα, είχαν διάφορα σχήματα και χρήσεις.

Η «αυλώπις» κλειστή περικεφαλαία ήταν τελείως διαφορετική από το κράνος δοντιών αγριόχοιρου, και αντιδρούσε αλλιώς στα χτυπήματα.

Ο Όμηρος περιγράφει τόξα από κέρατο, που ήταν πολύπλοκες κατασκευές με μεγάλη διατρητική ισχύ. Οι περιγραφές αυτές υπονοούν πως τέτοια ιδιαίτερα τόξα ήταν σπάνια, και γι’ αυτό αναφέρονται, ή ήταν  πλατιά διαδεδομένα;

Ο Όμηρος λέει πως ο Έκτορας είχε «μεγάλο» άορ. (σπαθί) Αυτό είναι γενικό χαρακτηριστικό των αντιμαχομένων, ή σημαίνει πως οι άλλοι είχαν μικρό; Ή μήπως ο Έκτορας εφοδιάστηκε με μακρύ σπαθί ειδικά για να κόψει τον «καυλό» του κονταριού του Αίαντα, ενώ κανονικά πολεμούσε με μικρότερο;

Ο Όμηρος είχε πράγματι δει τα μεγάλα Μυκηναϊκά ξίφη, ή υπέθεσε πως οι γιγαντόσωμοι, όπως πίστευε, «αρχαίοι» είχαν και μεγάλα σπαθιά;

Ψάξε βρες…
                

Τα αρχαιολογικά δείγματα είναι τόσο ποικιλόμορφα, που μπορούμε να ισχυριστούμε πως ούτε οι ίδιοι οι Έλληνες δεν είχαν ομοιόμορφο οπλισμό, ή ίδιες μεθόδους μάχης.

Σε πολλά αποσπάσματα φαίνεται πως οι αρχηγοί είχαν οπλισμό άλλου τύπου από τους απλούς πολεμιστές, και όχι απλά πιο πολύτιμο ή καλοφτιαγμένο

Οι Λοκροί, λέει ο Όμηρος, δεν είχαν ούτε κράνη, ούτε ασπίδες, ούτε κοντάρια, αλλά πολεμούσαν σαν τοξότες. Μόνο ο αρχηγός τους ο Αίας, είχε πλήρη οπλισμό, και πολεμούσε στην πρώτη γραμμή, ενώ αυτοί τόξευαν από τα μετόπισθεν. [Ν, 712]

Αναφέρεται παλιότερα και ο Αρήθοος, που μάχονταν με ρόπαλο, αντίθετα με τους υπόλοιπους. Αναφέρεται ακόμα και ο τρόπος που τον αντιμετώπισαν [Η 140].

Έτσι, ομοιότητα οπλισμού δεν φαίνεται να υπήρχε στην Ιλιάδα ούτε ανάμεσα στους Έλληνες.
Σε πολλές περιπτώσεις ο Όμηρος περιγράφει τους ήρωές του να έχουν δύναμη δύο ή και περισσότερων "σημερινών" (δηλ. της εποχής του) ανδρών. Αναρωτιέμαι πια τι ρεαλιστικό μπορεί να υπάρξει σε αυτόν τον κόσμο των Υπερανθρώπων Ημιθέων.


Πολλά από αυτά τα θέματα οπλισμού έχουν λυθεί αρχαιολογικά, αλλά εδώ αναλύουμε απλά ένα ποίημα.
Στόχος μας είναι να αποδειχτεί πως τίποτα ακριβές και  “πρακτικό” δεν μπορεί να εξαχθεί από αυτήν, και επαναλαμβάνουμε πως αυτό είναι και το φυσιολογικό, λόγω “ποιητικής άδειας”.