Η "Ελληνική" Μουσική...

Κάποιος Αφρικανός Σειρίτης ύμνησε πρώτος την Κυβέλη, εφευρίσκοντας την τέχνη του αυλού. «Λίβυν δε τον αυλόν προσαγορεύουσιν οι ποιηταί» «επειδή Σειρίτης δοκεί πρώτος ευρείν την αυλητικήν, Λίβυς ων των νομάδων, ος και κατηύλισεν τα μητρώα πρώτος»[1] («μητρώα» είναι τα αρμόζοντα στην Μητέρα των θεών, Κυβέλη)

                   Να τι λέει για την καταγωγή της «Ελληνικής» μουσικής ο Κλήμης Αλεξανδρείας: «Οι βάρβαροι είναι εφευρέτες κάθε τέχνης.» … «Οι Τυρρηνοί επινόησαν την σάλπιγγα και οι Φρύγες τον αυλό. Γιατί, Φρύγες ήτανε ο Όλυμπος και ο Μαρσύας»… «Οι Καππαδόκες ήταν οι πρώτοι που βρήκαν τον (την) νάβλα, [μουσικό όργανο] με τον ίδιο τρόπο που βρήκαν το δίχορδο οι Ασσύριοι»… «σχετικά με τη μουσική, ο Μυσός Όλυμπος φιλοτέχνησε την Λύδια αρμονία. 

Οι αποκαλούμενοι Τρωγλοδύτες βρήκαν την Σαμβύκη που είναι μουσικό όργανο, λένε ακόμη πως και την πλάγια σύριγγα τη βρήκε ο Φρύγας Σάτυρος. Παρομοίως βρέθηκε από τον Άγνι τον Φρύγα το τρίχορδο και η διάτονος αρμονία, όπως και η Φρύγια αρμονία, η μιξοφρύγια και η μιξολύδια από τον Μαρσύα, που ήταν από την ίδια χώρα όπως είπαμε, και την Δώρια [αρμονία] την επινόησε ο Θάμυρις ο Θράκας» … 

«Και οι Σικελοί της Ιταλίας πρώτοι βρήκαν την φόρμιγγα, που δεν παραλλάζει πολύ από την κιθάρα, καθώς επινόησαν και τα κρόταλα» [2] 

Ο Κλήμης επικαλείται για όλα αυτά τα γραπτά των Σκάμωνος, Θεόφραστου, Ερέσιου, Αντιφάνη, Αριστόδημου, Αριστοτέλη, Φιλοστέφανου και  Στράτωνα.

                   Ο Αθήναιος λέει για την σαμβύκη: «είναι τετράχορδο όργανο και το χρησιμοποιούν οι Πάρθοι και οι Τρωγλοδύτες» [3] «Ο Σήμος από τη Δήλο στο πρώτο βιβλίο της Δηλιάδας του…» «…λέει ότι πρώτη χρησιμοποίησε η Σίβυλλα τη σαμβύκη, για την οποία ο Σκάμωνας που έχει προαναφερθεί, λέει ότι ονομάστηκε έτσι γιατί επινοήθηκε από κάποιον Σάμβυκο…»[4] 

Ο Παυσανίας γράφει: «…ο Ηγέλεως, γιος του Τυρσηνού που λένε πως ήταν γιος του Ηρακλή  και της Λυδής. Ο Τυρσηνός ήταν εφευρέτης της σάλπιγγας, και ο Ηγέλεως, γιος του Τυρσηνού, δίδαξε στους Δωριείς του Τήμενου το παίξιμο αυτού του οργάνου και έτσι η Αθηνά επονομάστηκε Σάλπιγγα».[5] «Πολλά είδη σαλπίγγων υπάρχουν. Αφρικανικές, Αιγυπτιακές, Τυρρηνικές. Πρώτος ο Αρχώνδας, συμμαχώντας με τους Ηρακλείδες, έφερε στους Έλληνες την Τυρρηνική σάλπιγγα…».[6] 

Και οι δυο μαρτυρίες συμφωνούν πως το όργανο εισάχθηκε επί Ηρακλειδών, μετά τον Τρωικό πόλεμο.

                                Οι Θράκες και οι Τυρρηνοί ήταν συγγενείς λαοί με τους Φρύγες. «Ο Αμφίων δοξάστηκε για τη μουσική του, γιατί έμαθε την Λυδική αρμονία από τους συγγενείς του από τη μεριά του Τάνταλου, [που ήταν Φρύγας] προσθέτοντας και τρεις χορδές στις παλιές τέσσερις…»[7]  Το παίξιμο της κιθάρας ονομάζονταν «…Ασιάδος κρούματα».[8] (Αριστοφάνης, Θεσμ. 130)

Ο δε Αθήναιος γράφει: «Αυτή την αρμονία [την Φρυγική] την επινόησαν και την μεταχειρίστηκαν πρώτοι οι Φρύγες. Γι αυτό και στους Έλληνες οι αυλητές έχουν ονόματα φρυγικά, σα να ήταν δούλοι…»

«ο Αριστόξενος αποδίδει την επινόηση αυτού του τρόπου στον Ύαγνη από τη Φρυγία» «Η φρυγική και η λυδική αρμονία, που κατάγονται από τους βαρβάρους, έγιναν γνωστές από τους Έλληνες από τους Φρύγες και τους Λυδούς που κατέβηκαν στην Πελοπόννησο με τον Πέλοπα»

«Ο Λυδικός μάγαδης αυλός ας οδηγεί τη φωνή…» «…η μάγαδη είναι όργανο ψαλτικό, όπως λέει ο Ανακρέοντας, μια Λυδική εφεύρεση. Γι΄ αυτό ο Ίωνας στην Ομφάλη του λέει ότι οι ψάλτριες είναι Λυδές…» «…και ο Σοφοκλής στους Μυσούς του λέει: Πολύς είναι ο ήχος του φρυγικού τριγώνου και αντίφθογγα τραγουδά η συγχορδία της λυδικής πυκτίδας…» «Ο Δούρης στο έργο του Περί τραγωδίας λέει ότι η μάγαδη έχει πάρει το όνομά της από το Θράκα στην καταγωγή Μάγδη»

«…όργανο που χρησιμοποιούν οι βασιλείς των Θρακών στα δείπνα τους….» «….είναι ο φοίνικας, για το οποίο ο Έφορος και ο Σκάμωνας …» «…λέει ότι επινοήθηκε από τους Φοίνικες και πήρε αυτό το όνομα. Ο Σήμος από τη Δήλο στο πρώτο βιβλίο της Δηλιάδας του λέει ότι πήρε αυτό το όνομα επειδή ο βραχίονάς του φτιάχτηκε από τον φοίνικα της Δήλου…» «τον λεγόμενο νάβλα, /…/ και αυτός είναι επινόηση των Φοινίκων» «και το λεγόμενο τρίγωνο όργανο/../ είναι επινόηση των Σύρων, όπως και ο λεγόμενος λυροφοίνικας και η σαμβύκη»…

«οι Αιγύπτιοι λένε πως ο μόναυλος είναι επινόηση του Οσίριδος, όπως και ο λεγόμενος φώτιγγας πλαγίαυλος» «και για τους έλυμους αυλούς /…/ακούμε πως δεν είναι άλλοι, παρά οι Φρυγικοί» «είναι επινόηση Φρυγική» «οι λεγόμενοι λώτινοι αυλοί είναι αυτοί που οι Αλεξανδρείς λένε φώτιγγες. κατασκευάζονται από το λεγόμενο λωτό. Είναι δέντρο που ευδοκιμεί στη Λιβύη» «οι λεγόμενοι αυλοί από ελεφαντόδοντο, τρυπήθηκαν από τους Φοίνικες»

Προσθήκη λεζάντας

«ο Αριστόξενος ονομάζει ξένα όργανα τους φοίνικες, τις πηκτίδες, τις μαγάδιδες, τις σαμβύκες, τα τρίγωνα, τους κλεψίαμβους, τους σκινδαψούς και το λεγόμενο εννεάχορδο» «το τρίγωνο μνημονεύει ο Σοφοκλής στους Μυσούς του έτσι ’’Πολύ ηχεί το φρυγικό τρίγωνο κι απαντώντας ψάλλει η συγχορδία της λυρικής πυκτίδας’’»

«οι τρωγλοδύτες κατασκευάζουν την πανδούρα από τη δάφνη που φυτρώνει στη θάλασσα»

«Επιννόηση των Τυρρηνών είναι τα κέρατα και οι σάλπιγγες»

«τη μονοκάλαμη σύριγγα επινόησε ο Ερμής, μερικοί όμως λεν ότι την επινόησε ο Σεύθης και ο Ρωνάκης, οι Μαιδοί, την πολυκάλαμη ο Σιληνός και την Κηρόδετη ο Μαρσύας» (ο Σιληνός ήταν βασιλιάς του Ισραήλ και ο Μαρσύας ήταν Φρύγας) 

«Ο Όμηρος»/…/ «αναφέρει αυλούς. Τους αποδίδει στους βάρβαρους. Στους Τρώες λοιπόν υπήρχε ο ήχος αυλών και σουραυλιώνα» [9]                              

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, τομ Ι4, 9, σελ. 37

[2] Κλήμης Αλεξανδρείας, «Στρωματείς» Α XVI σελ. 265

[3] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, ΙΔ΄, 34, σελ. 109

[4] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, τομ Ι4, 40, σελ. 125

[5] Παυσανίας, Κορινθιακά, 21, 3

[6] Σούδα, λήμμα «Κωδωνοφορείται»

[7] Παυσανίας, Βοιωτικά, 5, 7.

[8] Σούδα, λήμμα «Ασία»

[9] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, ΙΔ΄, 18, σελ. 63, 65, πργρ 20, σελ.71 πργρ. 34, σελ. 111, πργρ. 36, σελ. 113 και 117, πργρ.40, σελ. 123 πργρ 40, σελ 125, Δ΄, πργρ. 77, σελ. 221 πργρ. 77, σελ. 223  πργρ. 78, σελ. 223 πργρ. 80, σελ. 231 πργρ.80, σελ. 233 πργρ. 82, σελ. 239 Α΄, πργρ. 28, σελ. 97

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
(με την σειρά που εμφανίζονται)

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C128/680/4512,20357/

http://avclub.gr/forum/archive/index.php/t-111895.html

http://www.ellinikoarxeio.com/2010/09/ancient-musical-instruments.html

http://tamikiamou.blogspot.gr/2012/05/blog-post_16.html

http://fridge.gr/65048/stiles/beep/

http://fridge.gr/65449/stiles/beep/