Οι εκστρατείες Διονύσου-Ηρακλή στην Ασία; Ούτε και σαν... μύθος δεν στέκουν!

Τα περί Ινδικής Εκστρατείας του Διονύσου και του Ηρακλή, δεν αντέχουν σε συζήτηση, γιατί είναι μεταγενέστερα κατασκευάσματα.

 

 Κανείς, φυσικά ούτε ο Όμηρος, ούτε άλλος προγενέστερος του Αλεξάνδρου συγγραφέας, δεν γνώριζε το Μύθο αυτό πριν τις εκστρατείες του.

Ο ίδιος ο κατακτητής έμαθε δήθεν τα κατορθώματα του Διονύσου από τους… Ινδούς και «τα άκουγε και θα ήθελε να είναι αλήθεια», όπως γράφει ο Αρριανός… [1] Ο Μύθος πλάστηκε για να προσφέρει μυθική και ιστορική δικαίωση στις μακεδονικές κατακτήσεις...  

«…η δε επί Ινδούς στρατεία Διονύσου και Ηρακλέους υστερογενή την μυθοποιοίαν εμφαίνει…»^[2] (Ο μύθος είναι πρωθύστερος λέει ο Στράβων, και συνεχίζει:)

«Φανερό πως ετούτα είναι κατασκευάσματα όσων κολάκευαν τον Αλέξανδρο, πρώτα γιατί οι ιστορικοί δεν συμφωνούν μεταξύ τους, αλλά οι μέν τις περιγράφουν [τις εκστρατείες Διονύσου και Ηρακλή] και οι δε ούτε κάν τις αναφέρουν συνοπτικά έστω. Δεν στέκει, παρόμοια ένδοξα γεγονότα να αναφέρονται και να μην αναφέρονται και μάλιστα οι πλέον αξιόπιστοι να μην τα κρίνουν άξια αναφοράς. Έπειτα, κανείς από όσους [λαούς] έπρεπε να περάσουν για να φτάσουνε στις Ινδίες ο Διόνυσος και ο Ηρακλής, δεν έχει κάποιο τεκμήριο της διόδου τους από τα εδάφη του» ^[3]

Ο δε Νόννος, που έγραψε τα «Διονυσιακά» ...400 χρόνια μετά ...Χριστόν, είναι ο μόνος που αναφέρεται εκτενώς στις ασιατικές εκστρατείες του Διονύσου, και σίγουρα δεν φέρει ευθύνη για έναν μύθο που ήδη είχε κατασκευαστεί 700 χρόνια πριν την συγγραφή του έργου του. Επί πλέον, ήταν και... Χριστιανός... Πρόκειται για άλλο ένα μεσαιωνικό παραμύθι, από αυτά που ήταν δημοφιλέστατα, σχετικά με τον Αλέξανδρο.

Παρ’ όλ’ αυτά ο Νόννος αναφέρει πολλούς παράλληλους μύθους, που πρέπει να εξετάζονται ξεχωριστά ο καθένας για την γνησιότητά τους.

Δημήτρης Σκουρτέλης

---

[1] Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Γ΄, 2.

[2]Αυτή η παραλλαγή δημιουργήθηκε επί Μ. Αλεξάνδρου, για να εμψυχώσει τους Έλληνες, και τεκμηριώσει τα «δικαιώματά» τους στην Ινδία, και μάλιστα τη στιγμή που ο στρατός δίσταζε να προχωρήσει. Στράβων, ΙΑ΄, C 505 σελ. 82. Τα ίδια λέει και ο Αρριανός.

[3] Στραβων ΙΕ 1.9 «Ὅτι δ᾽ ἐστὶ πλάσματα ταῦτα τῶν κολακευόντων Ἀλέξανδρον πρῶτον μὲν ἐκ τοῦ μὴ ὁμολογεῖν ἀλλήλοις τοὺς συγγραφέας δῆλον͵ ἀλλὰ τοὺς μὲν λέγειν τοὺς δὲ μηδ᾽ ἁπλῶς μεμνῆσθαι• οὐ γὰρ εἰκὸς τὰ οὕτως ἔνδοξα καὶ τύφου πλήρη μὴ πεπύσθαι͵ ἢ πεπύσθαι μὲν μὴ ἄξια δὲ μνήμης ὑπολαβεῖν͵ καὶ ταῦτα τοὺς πιστοτάτους αὐτῶν• ἔπειτα ἐκ τοῦ μηδὲ τοὺς μεταξύ͵ δι᾽ ὧν ἐχρῆν τὴν ἐς Ἰνδοὺς ἄφιξιν γενέσθαι τοῖς περὶ τὸν Διόνυσον καὶ τὸν Ἡρακλέα͵ μηδὲν ἔχειν τεκμήριον δεικνύναι τῆς ἐκείνων ὁδοῦ διὰ τῆς σφετέρας γῆς.»

Πηγή εικόνας:
http://kataragama.org/research/dionysus.htm