Μαίανδρος, ή Χειρώνιος Λαβή: "Το μεγάλο ψέμα" του Καλόπουλου

Ο ποταμός Μαίανδρος, ένας γενάρχης των Ελλήνων
και η θεωρία της "Μαιάνδριου" ή "Χειρώνιου" λαβής.

Γι αυτήν την θεωρία δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση από αρχαίες πηγές.

Την ανέπτυξε ο Μ. Καλόπουλος το 1995 στο βιβλίο του "ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΕΜΑ" όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, αυτοχριόμενος ως "Ο ερμηνευτής του Μαιάνδρου". (πως λέγαμε στην εποχή μου: "Ατρόμητος: Ο Φονέας των Γιγάντων")

Η ιστοσελίδα του Καλόπουλου.

Μόνος του το λέει - όλοι τον πίστεψαν!!!

Πριν καν εξετάσουμε την επιχειρηματολογία του "ερευνητή", όταν αυτός ισχυρίζεται πως: "ο μαίανδρος είναι σύμβολο της απελευθέρωσης από την δουλεία των θεών" (έχω συμπτύξει το τελικό του συμπέρασμα) και αφού γνωρίζουμε πως το αδίκημα της "Ασέβειας" στην αρχαία Ελλάδα ήταν κολάσιμο μέχρι και με θάνατο, πόσο πιθανή μπορεί να είναι μια τέτοια ερμηνεία;
Από την εμφανή σχηματοποίηση του πλέγματος των χεριών, λοιπόν, σε μερικές αρχαίες ελληνικές αγγειογραφίες, ο Καλόπουλος καταλήγει στο συμπέρασμά του, χωρίς, επαναλαμβάνω, καμία αναφορά σε αρχαία πηγή: " Απ’ το πλήθος των αρχαιοελληνικών αγγειογραφιακών αναπαραστάσεων σαφώς διαφαίνεται ότι η λαβή αυτή, η χειρώνιος λαβή ή χειρώνιο πλέγμα ή όπως αλλιώς κι αν αποκαλούσαν την συγκεκριμένη αυτή λαβή στο παρελθόν, αποτελούσε το ιδιαίτερο ίσως και ιεροπρεπές έμβλημα των θεομάχων Ελλήνων ηρώων! Το μεγαλειώδες σχηματικό σύνθημα ότι και οι θεοί ηττώνται! Ο Μαίανδρος λοιπόν ήταν πιθανότατα η γραφική παράσταση της θεϊκής ήττας, από ψυχωμένους θεομάχους ήρωες! .... Την ολοφάνερη σχέση διακοσμητικού μαιάνδρου και μαιάνδριας λαβής μπορεί κανείς εύκολα επίσης να διαπιστώσει στο σύμπλεγμα Πηλέα και Θέτιδας όπου η αξία της εν λόγω λαβής στο κέντρο της παράστασης υπερτονίζεται"

"Όπως αλλιώς κι αν την αποκαλούσαν"... "ίσως", "πιθανότατα"...

Έτσι, για να βγάλει αυτό το συμπέρασμα, ο Καλόπουλος προσπαθεί να εκμηδενίσει την κρατούσα θεωρία περί καταγωγής του Μαιάνδρου με ειρωνείες και ύβρεις, μια που μόνο "πιθανότητες" και "αν" έχει να αντιτάξει:

"Τα λεξικά πράγματι επιμένουν στην ανόητη στερεότυπη άποψη, πως Μαίανδρος είναι: «το διακοσμητικό αρχαιοελληνικό σχήμα που υπενθυμίζει τους ελιγμούς του ποταμού της Καρίας Μαίανδρου, όπου πρωτοευρέθη και εκ του οποίου έλαβε το όνομα». Μπορεί πράγματι να πήρε το όνομα απ’ τον ποταμό πλησίον του οποίου πρωτοευρέθη, αλλά είναι ολότελα ανόητο να πιστεύουμε ότι τα απανταχού της γης ελληνοπρεπή αυτά ευρήματα, απεικονίζουν με πάθος τις χάρες και τους "ελιγμούς" ενός άγνωστου εν πολλοίς ποταμού της Ασιατικής Καρίας."

(Θα δείτε όλη την θεωρία αυτούσια στο τέλος, όπως αναδημοσιεύεται από ιστότοπο θαυμαστή του)

Δεν έχω κανένα πρόβλημα με όποια προσπάθεια ερμηνείας, αλλά, Πρώτον: Για να στηρίξεις μια θεωρία, πρέπει να αναφέρεις όλα τα σχετικά στοιχεία και να ανατρέψεις όσα αντιφάσκουν με αυτήν.

Εδώ, ο Καλόπουλος ή κρύβει, ή αγνοεί τα στοιχεία που ανάγουν τον Μαίανδρο σε ιερό ποτάμι της Μητέρας των θεών, αλλά και σε Γενάρχη Ελληνικών Πόλεων! Και τον αποκαλεί, αντίθετα, "άγνωστο εν πολλοίς" !!!

Πάντα θαύμαζα την ...αρχαιογνωσία των αρχαιόπληκτων άθεων πιστών του ...Δωδεκάθεου.

Και Δεύτερον: Δυστυχώς, χάριν πολλαπλής στήριξης, η θεωρία του εμφανίζεται στην κοινή γνώμη, ακόμα και στην Βικιπαίδεια ως αρχαίος Μύθος!!! Μάλιστα, στην Βικιπαίδεια διαγράφονται ακόμα και τα "ίσως" του Καλόπουλου, ενώ απλά σημειώνεται πως "εκκρεμεί παραπομπή"!!! Αυτό είναι απαράδεκτο, ειδικά για δημοσιεύματα του επιπέδου της Βικιπαίδειας.

Και άλλες αναρτήσεις έχουν πάρει το κείμενο του Καλόπουλου χωρίς να αναφέρουν πως πρόκειται απλά για μια ερμηνεία.

Δεν βλέπω λοιπόν τον λόγο να γεννηθεί αυτή η θεωρία, εκτός από μια κυριολεκτικά εκτυφλωτική άγνοια του "ερευνητή" που όπως θα δούμε δεν καταδέχτηκε να διαβάσει ούτε καν τον Παυσανία, που είναι το αλφαβητάρι οποιουδήποτε θέλει να ασχοληθεί με την αρχαία Ελλάδα.

Ο ποταμός Μαίανδρος, λοιπόν, ήταν ένας από τους γενάρχες της Ελληνικής φυλής.
Διότι, κατά τον Παυσανία, έφτανε με υπερφυσικό τρόπο υποθαλάσσια μέχρι την Ελλάδα και δημιουργούσε τον Ασωπό.
Και κόρες του Ασωπού/Μαίανδρου ήταν η Κέρκυρα, η Αίγινα και η Θήβα!

ΙΙ, (Κορινθιακά) [5.2] ὁ δὲ Ἀσωπὸς οὗτος ἄρχεται μὲν ἐκ τῆς Φλιασίας, ῥεῖ δὲ διὰ τῆς Σικυωνίας ἐκδίδωσιν ἐς τὴν ταύτῃ θάλασσαν. θυγατέρας δὲ αὐτοῦ γενέσθαι Φλιάσιοί φασι Κόρκυραν καὶ Αἴγιναν καὶ Θήβην ....

5, 3 Μαίανδρον γὰρ κατιόντα ἐκ Κελαινῶν διὰ Φρυγίας καὶ Καρίας καὶ ἐκδιδόντα ἐς τὴν πρὸς Μιλήτῳ θάλασσαν ἐς Πελοπόννησον ἔρχεσθαι καὶ ποιεῖν τὸν Ἀσωπόν.

(το κείμενο εδώ)

Είναι όμως άγνοια ή είναι άρνηση και απόκρυψη από τον Καλόπουλο της φανερής απόδειξης από όλα αυτά, της ιερότητας των ασιατικών θεοτήτων εν γένει (όλοι οι ποταμοί ήταν θεοί) στην Ελλάδα; Είναι "πιθανόν", "ίσως", άρνηση και απόκρυψη από τον Καλόπουλο άλλης μιας ατράνταχτης απόδειξης της ασιατικής καταγωγής πολλών θεών των αρχαίων Ελλήνων, και ειδικά της ...Μητέρας τους.
Μέχρι και το κυρίαρχό τους σύμβολο πήραν από έναν ασιατικό ποτάμιο θεό, που επιπλέον, τον είχαν και για γενάρχη. Απαράδεκτα πράγματα για έναν Έλλην Καλοπουλικού επιπέδου.
Και έχει, επιπλέον, το θράσος να μας λέει πως “σαν λαός /.../ πάσχουμε (επειδή κάποιοι έτσι το θέλουν) από βαριά ιστορική αμνησία”. Δεν μας λέει όμως ότι αυτός ο ίδιος είναι ένας από τους υπεύθυνους!
Καταλαβαίνετε βέβαια πως αν τα ανέφερε όλα αυτά, η θεωρία του δεν θα βασίζονταν πια ούτε καν στην αμηχανία μερικών αρχαίων αγγειογράφων στο να σχεδιάζουν σωστά ένα περίεργο σύμπλεγμα χεριών, πράγμα που "σαφώς διαφαίνεται".
Και αν ήξερε κάτι από Τέχνη, θα γνώριζε πως η απεικόνιση χεριών είναι από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα, αλλά επιπλέον είναι και ένα αδύνατο σημείο αρκετών αρχαίων Ελλήνων αγγειογράφων όπως "σαφώς διαφαίνεται".

Αλλά, ας πάρουμε για λίγο στα σοβαρά την εκδοχή του Καλόπουλου.Μας λέει λοιπόν, πως η  Μαιάνδριος λαβή εμφανίζεται στην πάλη του Πηλέα και της (θεάς) Θέτιδας και μάλιστα όπως λέει "υπερτονίζεται".
Ποιος ήταν ο Μύθος;
Υπήρχε προφητεία πως η Θέτις θα γεννούσε γιο μεγαλύτερο από τον πατέρα του. Συνεπώς κανένας Ολύμπιος δεν θέλησε να την παντρευτεί φοβούμενος την ανατροπή του από τον καλύτερο γιο του. Έτσι, οι θεοί αποφάσισαν να την παντρέψουν με έναν θνητό. Η Θέτιδα, φυσικά, αντέδρασε σε αυτό και έτσι προέκυψε η πάλη και στο κέντρο της αναπαράστασής της η περίφημη λαβή....
Συνεπώς η πάλη Πηλέα - Θέτιδας όχι μόνο δεν ήταν ενάντια στους θεούς, αλλά ήταν σύμφωνα με το θέλημά τους.
Ακόμα παραπέρα, αυτή η πάλη διασφάλιζε, μέσω του επακόλουθου γάμου της Θέτιδας με έναν θνητό, πως κανένας γιος Ολύμπιου θεού δεν θα τον ανέτρεπε. Ήταν μια πάλη ΥΠΕΡ και όχι ΕΝΑΝΤΙΟΝ των θεών.
Συνεπώς αν υπάρχει μαίανδρος στην παράσταση, αυτό είναι σημάδι υπεράσπισης των Ολυμπίων και όχι πάλης εναντίον τους...
Παράλογος λοιπόν πέρα για πέρα ο "ερευνητής"...

Τμήμα τοιχογραφίας από το Μπενι-Χασάν, Αίγυπτος, Δωδέκατη Δυναστεία περ. 20ος-19ος αι.  π. Χ. Τάφος του αξιωματούχου Κνουμ Χοτέπ ΙΙΙ. Απεικονίζεται ένα καραβάνι "από την Ασία" σύμφωνα με την επιγραφή, που φέρνει βαφή ματιών. Πρόκειται για Μεσανατολίτες, ίσως ακόμη και Εβραίους. Η δεύτερη κυρία από τα αριστερά, φορά ένα ρούχο διακοσμημένο με πρωτομαιανδρικό σχήμα, από αυτό το ..."εν πολλοίς άγνωστο ποταμό της Μ. Ασίας" κατά τον "ερευνητή" Καλόπουλο. Η Ασιατική προέλευση του Μαιάνδρου είναι προφανής.

Σα να μην έφταναν ετούτα, ένα άλλο μέλος της συνοδείας που απεικονίζεται στον τάφο του Κνουμ Χοτέπ κρατά μια “ελληνική” λύρα...

Σας δίνω όμως και τα υπόλοιπα μυθολογικά στοιχεία για το θέμα:

Θα δούμε πως ο ποταμός Μαίανδρος συνδέεται με την θεά Ρέα, την "Μητέρα των θεών", και τα θαύματά της εκεί, και αυτό είναι υπεραρκετό για θεωρήσουμε τον γεωμετρικό Μαίανδρο, ταυτισμένο με το ιερό ποτάμι της θεάς, σαν θρησκευτικό σύμβολο για τους Έλληνες.

Ο ποταμός Μαίανδρος.
Έργο Δημήτρη Σκουρτέλη.

 ΤΙ ΗΤΑΝ Ο ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ; Ο Μαίανδρος, ποτάμι της Μ. Ασίας, ονομάζονταν "Αναβαίνων" γιατί φαινόταν πως επέστρεφε, στις πηγές του. Άλλαξε όνομα εξ αιτίας κάποιου Μαιάνδρου. Αυτός πολεμώντας τους Πεσσινούντιους, έταξε στη Ρέα να θυσιάσει όποιον τον προϋπαντούσε γυρίζοντας. Τον υποδέχτηκαν η γυναίκα, η κόρη και ο γιος του. Αφού τους θυσιασε, πνίγηκε στο ποτάμι.
Κατά άλλη παραλλαγή, στον ίδιο πόλεμο σύλησε ένα ιερό της Ρέας και η θεά τον τρέλανε, και αυτός σκότωσε την οικογένειά του, και μετά πνίγηκε στο ποτάμι.
Εκεί υπήρχε και μια πέτρα που αν την έπαιρνες πάθαινες παρόμοια τρέλα και σκότωνες τους δικούς σου. Για να μην το κάνεις, έπρεπε να προσευχηθείς στη Ρέα.

Αθανασίου Σταγειρίτου "Ωγυγία ή αρχαιολογία" τομ δ, σελ 207-8 και Πλούταρχος, "Περί ποταμών" -------------- Η Ρέα, Κυβέλη ή Μεγάλη Μητέρα ήταν μια Ασιατική θεότητα. Οι πιστοί της πάθαιναν πράγματι "μανία" και αυτοτραυματίζονταν.

Αυτά λοιπόν συμβολίζει, επιπλέον, ο Μαίανδρος, εκτός από το ότι είναι ένας από τους Γενάρχες μας. Και δεν είναι πια θέμα "ερμηνείας", αλλά στοιχείων ατράνταχτων.

α) Τυφλή πίστη στη Ρέα β) Ανθρωποθυσίες γ) Τρόμο για την θεϊκή τιμωρία

Σημ. Η ιστορία του Μαιάνδρου που θυσίασε τα παιδιά του είναι παραλλαγή της Εβραϊκής ιστορίας του Ιεφθάε. Άλλη μια φορά που το Δωδεκάθεο συναντά τον Ιουδαϊσμό.

Δημήτρης Σκουρτέλης

--------------------

Η θεωρία Καλόπουλου (από εδώ)

Τρίτη, 17 Δεκεμβρίου 2013

ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ - Η ΧΕΙΡΩΝΙΟΣ ΛΑΒΗ - Η ΛΑΒΗ ΤΩΝ ΘΕΟΜΑΧΩΝ!

ου Μ. Καλόπουλου απο το βιβλίο του ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΕΜΑ του 1995
Κάποτε στο φως του φεγγαριού ο βασιλιάς της Φθίας ο Πηλέας, είδε μια πανώρια θεά να χορεύει μαζί με τις κόρες των νερών. Ήταν η θεά Θέτιδα, που η προφητεία του Προμηθέα την ανάγκαζε να παντρευτεί θνητό, ώστε να μη γεννηθεί αυτός, που θα ανέτρεπε τον παντοδύναμο Δία!
Ο Πηλέας τυραννιόταν απ’ τη θεϊκή ομορφιά, αλλά πώς μπορούσε αυτός θνητός, ν’ αποκτήσει τη Θέτιδα που ήταν μια θεά; Ρώτησε όμως γι’ αυτό τον σοφότατο Χείρωνα που κατοικούσε ψηλά στο πολυβότανο Πήλιο. «Εκείνος τον ορμήνεψε, στο ίδιο μέρος σαν τη δει, τη νύχτα να χορεύει, να την αρπάξει όσο γίνεται σφιχτά στην αγκαλιά του. Να μην αφήσει τη λαβή όσο εκείνη κι αν άλλαζε μορφή, κι ας γίνει φίδι, λιοντάρι ή φωτιά, νερό για να ξεφύγει». Ο Πηλέας στο πάθος του για τη θεά ξεπέρασε και νίκησε καρτερικά όλες τις θυμωμένες μεταμορφώσεις της, κρατώντας την με μια λαβή σφιχτά στην αγκαλιά του. Η θεά υπέκυψε και παραδόθηκε στον έρωτά του!
Το υπέροχο αυτό θέμα απεικονίζεται έξοχα στο εσωτερικό ερυθρόμορφης κύλικας του -500 που τώρα βρίσκεται στο μουσείο του Δυτικού Βερολίνου. Η έξοχη αυτή απεικόνιση παρουσιάζει τον Πηλέα, να αψηφά τα φίδια της θεϊκής μεταμόρφωσης που τον δαγκώνουν παντού, καθώς και το λιοντάρι που ωρύεται γαντζωμένο στην πλάτη του. Ο Πηλέας νικά τις μεταμορφώσεις της πεντάμορφης θεάς, χρησιμοποιώντας την ιερή"χειρώνιο λαβή", ή «Μαίανδρο» όπως έγινε αργότερα γνωστό, το διάσημο αρχαιοελληνικό σύμβολο της ήττας των θεών!

Τα λεξικά πράγματι επιμένουν στην ανόητη στερεότυπη άποψη, πως Μαίανδρος είναι: «το διακοσμητικό αρχαιοελληνικό σχήμα που υπενθυμίζει τους ελιγμούς του ποταμού της Καρίας Μαίανδρου, όπου πρωτοευρέθη και εκ του οποίου έλαβε το όνομα». Μπορεί πράγματι να πήρε το όνομα απ’ τον ποταμό πλησίον του οποίου πρωτοευρέθη, αλλά είναι ολότελα ανόητο να πιστεύουμε ότι τα απανταχού της γης ελληνοπρεπή αυτά ευρήματα, απεικονίζουν με πάθος τις χάρες και τους "ελιγμούς" ενός άγνωστου εν πολλοίς ποταμού της Ασιατικής Καρίας.

Ο Πηλέας καταβάλλει τη Θέτιδα με τη "μαιάνδριο ζεύξη χειρών 
ή χειρώνιο λαβή"! Εσωτερικό ερυθρόμορφου κύλικα που
χρονολογείται γύρω στο -500 Δ. Μουσείο Βερολίνου.

Σημειώνουμε εδώ, ότι ο συσχετισμός της λαβής αυτής, ή μια χούφτα γαντζωμένη μεσ’ στην άλλη, που σαφώς σχηματίζει το διάσημο ελληνοπρεπές γραμμικό σύμβολο του μαίανδρου, είναι εδώ ολοφάνερος. Δε βλέπω όμως πουθενά να σχολιάζεται έτσι, αυτός ο ολοφάνερος παραλληλισμός, που τόσο τιμά τον «παγκόσμια γνωστό ελληνικό Μαίανδρο», που απλά είναι γνωστός μόνο, ως ένα πανέμορφο διακοσμητικό γραμμικό εφεύρημα και όχι ως πιθανό ιερό σύμβολο ανύψωσης του ανθρώπου στο βάθρο του ισάξιου αντιπάλου των "θεών". Η μαιάνδριος ζεύξη των χειρών, είναι εξαίρετος συμβολισμός κάθε ηρωισμού και αξιοσύνης.
Απ’ το πλήθος των αρχαιοελληνικών αγγειογραφιακών αναπαραστάσεων σαφώς διαφαίνεται ότι η λαβή αυτή, η χειρώνιος λαβή ή χειρώνιο πλέγμα ή όπως αλλιώς κι αν αποκαλούσαν την συγκεκριμένη αυτή λαβή στο παρελθόν, αποτελούσε το ιδιαίτερο ίσως και ιεροπρεπές έμβλημα των θεομάχων Ελλήνων ηρώων! Το μεγαλειώδες σχηματικό σύνθημα ότι και οι θεοί ηττώνται!
Ο Μαίανδρος λοιπόν ήταν πιθανότατα η γραφική παράσταση της θεϊκής ήττας, από ψυχωμένους θεομάχους ήρωες!
Την "μαιάνδριο λαβή", όπως δικαίως πλέον θα πρέπει να την αποκαλούμε, τη χρησιμοποιεί κατ’ επανάληψη ο κατ’ εξοχήν θεομάχος Ηρακλής, όπως φαίνεται τονισμένη ξεκάθαρα στην αριστουργηματική αυτή απεικόνιση της πάλης του Ηρακλή με τον Τρίτωνα, σε αγγειογραφία του -550 όπου βλέπουμε τον Τρίτωνα να πασχίζει μάταια ν’ ανοίξει μπροστά από το στήθος του, τα κλειδωμένα με την μαιάνδριο λαβή ατσαλένια δάχτυλα του ανίκητου ήρωα!
Την ολοφάνερη σχέση διακοσμητικού μαιάνδρου και μαιάνδριας λαβής μπορεί κανείς εύκολα επίσης να διαπιστώσει στο σύμπλεγμα Πηλέα και Θέτιδας όπου η αξία της εν λόγω λαβής στο κέντρο της παράστασης υπερτονίζεται στεφανωμένη ολόγυρα απ’ τον σχηματοποιημένο πλέον μαιάνδριο συμβολισμό. Δεν πρέπει επίσης να είναι τυχαίο, ότι πλήθος αγγειογραφιών που υπαινίσσονται θεϊκή ήττα, ή υπέρμετρο ηρωισμό, συχνά στεφανώνονται από μαίανδρο!
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι δεν είναι καθόλου τυχαία η ευρύτατη διάδοση κατά την αρχαιότητα του παραπάνω μαιανδρικού συμβολισμού. Αποτελούσε ένα διαχρονικό δώρο των μυθολογικών χρόνων, στους κλασικούς και νεότερους χρόνους των μεσογειακών απογόνων του Έλληνα. Ένα υπέροχο σχηματικό σύνθημα, της υποχρέωσης σε υποχώρηση των εξουσιαστικών "θεών", ιερατείων και θρησκειών.

Ο Ηρακλής καταβάλλει τον Τρίτωνα με την "μαιάνδριο λαβή". 
Αγγειογραφία του -550 Αρχαιολογικό Μουσείο Ταρκυνία.

Αν μάλιστα σωστά υποθέτουμε ότι οι ερωτήσεις και οι ερμηνείες, είναι τα δυο χέρια των σοφών. Τότε η μαιάνδριος πεμπτουσία, δεν είναι άλλη απ' την αδιάσπαστη αλυσίδα ερωτήσεων και ερμηνειών, που αχρηστεύουν τους θεοποιημένους αινιγματοποιούς, μαζί με τα αινίγματά τους!
Μπορεί σαν λαός (αυτό αφορά μόνο τους σημερινούς έλληνες) να πάσχουμε (επειδή κάποιοι έτσι το θέλουν) από βαριά ιστορική αμνησία, δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να αφαιρούμε επίμονα αξία απ’ τους συμβολισμούς των προγόνων μας, επιμένοντας με πάθος σε τυχάρπαστες ερμηνείες που κάποιοι εντελώς αβασάνιστα πρότειναν υποτιμώντας βάναυσα τον εξαίσιο αυτόν ιερό συμβολισμό.
Ο μαίανδρος είναι ένα γραμμικό παράγγελμα των προγόνων μας, για μάχη ενάντια στο αδύνατο! Μια υπέροχη σχηματική υπενθύμιση ότι στα δύο σου "χέρια" κρατάς το μυστικό της ήττας των καταδυναστευτών σου. Και αν μόνο τα δικά σου "χέρια" δεν επαρκούν, τότε ένωσέ τα με άλλους σ’ ένα αδιάσπαστο αρμονικό σύνολο, ελληνοπρεπούς, μαχητικής, μαιανδρικής αλυσίδας, επιθετικών ερωτήσεων και απομοιθοποιητικών ερμηνειών! Αυτή είναι και η αποτελεσματικότερη μάχη ενάντια σε κάθε αυθαίρετης εξουσίας!
Ο ιερός μαίανδρος είναι ένα αιώνιο σύμβολο νίκης, που το χαρίζει η Ελληνική Αρχαιότητα στην πανανθρώπινη ελπίδα της τελικής απελευθέρωσης απ’ τη δουλεία όλων ανεξαιρέτως των αρχαίων και νεότερων "θεών".

 Μ. Καλόπουλος Απ' το βιβλίο του "ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΕΜΑ" του 1995 http://www.greatlie.com/


 Πηγή