"Οι ποιητές δεν είναι παρά διερμηνείς των θεών."
Υπήρχαν κείμενα που οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν θεόπνευστα;
Ας ακούσουμε τον Πλάτωνα στον "Ίωνα":
(Αποσπασμα)
ΣΩΚΡΑΤΗΣ
Έτσι ακριβώς και η μούσα: εμπνέει αυτή μερικούς, {ποιητές} κι από τους εμπνευσμένους αυτούς αποκρεμιέται αρμαθιά ενθουσιωδών άλλων, αφού όλοι, και οι καλοί επικοί φυσικά, δεν είναι από επιστήμη αλλά ως θεόπνευστοι και δαιμονισμένοι μόνο δημιουργούν τα ωραία τους έργα.
Και οι λυρικοί επίσης, καθώς ακριβώς οι κορύβαντες δεν χορεύουν νηφάλιοι, έτσι κι αυτοί δεν συνθέτουν στα καλά καθούμενα τα λαμπρά τους τραγούδια, μα δαιμονίζονται και μεθούν βουτώντας στην αρμονία και στο ρυθμό σαν τις βάκχες -που μόνο άμα δαιμονιστούν κι αυτές αντλούν από τα ποτάμια μέλι και γάλα, όχι όμως νηφάλιες- έτσι ακριβώς και των λυρικών η ψυχή απεργάζεται τα όσα λένε.
Και λένε, ως γνωστόν, οι ποιητές ότι από βρύσες μελίρρυτες κι από κήπους Μουσών και λιβάδια, πετώντας εκεί κι αυτοί σαν τις μέλισσες, δρέπουν τις μελωδίες τους και μας τις φέρνουν.
Και λένε αλήθεια· γιατί ο ποιητής είναι πράγμα ελαφρό, πεταχτό και δαιμόνιο, και δεν μπορεί να δημιουργήσει παρά σαν ενθουσιαστεί μόνο και πέσει σ᾽ έκσταση και χάσει το λογικό από μέσα του· όσο αντίθετα το κρατάει, αδύνατο να δημιουργήσει κανείς ποίημα ή να δώσει χρησμό.
Καθώς λοιπόν από θεϊκή δύναμη μόνο είναι δημιουργοί κι όχι από επιστήμη, φέρνοντας στο φως πολλά κι ωραία για όλα τα πράγματα όπως εσύ για τον Όμηρο,
αυτό μόνο μπορεί να φέρει καλά κανένας σε τέλος, στο οποίο τον σπρώχνει η Μούσα του· διθυράμβους ο ένας, εγκώμια ο άλλος, χορευτικά ο τρίτος, έπη εκείνος, ιάμβους ο άλλος.
Για τ᾽ άλλα είναι ο καθένας τους σκάρτος αφού, το ξαναλέω, δεν είναι καμιά επιστήμη που τους οδηγεί να μιλούν, αλλά η θεϊκή δύναμη, κι αν ήξεραν, από επιστήμη, να μιλήσουν για κάτι καλά, θα ήξεραν τότε και για όλα τ᾽ άλλα.
Αφαιρώντας τους λοιπόν έτσι το λογικό ο θεός τούς χρησιμοποιεί ως υπηρέτες,
ποιητές χρησμωδούς και θείους μάντεις, για να το καταλάβουμε καλά οι ακροατές εμείς πως δεν είναι αυτοί που μιλούν τόσο σπουδαία, οι στερημένοι το λογικό τους, αλλά, μέσ᾽ απ᾽ αυτούς, ο θεός ο ίδιος μιλάει κι απευθύνεται σε μας.
Μέγιστη απόδειξη ο Χαλκιδεύς Τύννιχος.
Ουδέποτε ο καλός σου δημιούργησε άλλο ποίημα για το οποίο θ᾽ άξιζε να τον μνημονεύει κανένας έξω από τον παιάνα που ψάλλουν οι πάντες, τ᾽ ωραιότερο ίσως τραγούδι που έγινε ποτέ, κυριολεκτικά «δώρο Μουσών», όπως το λέει ο ίδιος.
Με τον παιάνα λοιπόν κατέδειξε, νομίζω, σε μας ο θεός μια και καλή,
ότι δεν είναι ανθρώπινα τα ωραία ποιήματα, ούτε ανήκουν στους ανθρώπους, παρά θεϊκά κι ανήκουν στους θεούς.
Και οι ποιητές δεν είναι παρά διερμηνείς των θεών, στην κυριότητα καθένας τους ενός μόνο θεού. Θέλοντας να δείξει αυτά ακριβώς ο θεός, επίτηδες τραγούδησε μέσ᾽ από τον ασημαντότερο ποιητή τ᾽ ομορφότερό του τραγούδι.
Ή θαρρείς ότι σφάλλω, Ίων;
(μετάφραση Λουκάς Κούσουλας)
Πηγή: Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Σημείωση του Δημήτρη Σκουρτέλη:
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η πνευματική δημιουργία δεν είναι ανθρώπινο, αλλά θεϊκό έργο. Οι Μούσες ενέπνεαν τους ποιητές, ο Διόνυσος τους δραματουργούς, ο Ερμής τους Φιλόσοφους.
Αν οι Χριστιανοί πιστεύουν πως η Αγία Γραφή είναι θεόπνευστη, οι αρχαίοι επέκτειναν τον χαρακτηρισμό σε όλα τα πνευματικά έργα!!!
Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ίδια τα κείμενά τους.
Ο Ομηρος λέει καθαρά πως γράφει αυτά που του υπαγορεύουν οι Μούσες,
ο Αισχύλος έλεγε πως εμπνεύστηκε τα πάντα όταν του εμφανίστηκε ο Διόνυσος όταν κοιμόνταν σε ένα αμπέλι, κλπ.,
αλλά και από χρησμούς των Δελφών: «Μουσάων θεράποντα» αποκάλεσε έναν ποιητή η Πυθία, καθαγιάζοντας για πάντα την ποίηση, μια που οι χρησμοί είχαν τότε το «Αλάθητο» και η τήρησή τους ήταν υποχρεωτική.
Υπήρχαν κείμενα που οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν θεόπνευστα;
Ας ακούσουμε τον Πλάτωνα στον "Ίωνα":
(Αποσπασμα)
ΣΩΚΡΑΤΗΣ
Έτσι ακριβώς και η μούσα: εμπνέει αυτή μερικούς, {ποιητές} κι από τους εμπνευσμένους αυτούς αποκρεμιέται αρμαθιά ενθουσιωδών άλλων, αφού όλοι, και οι καλοί επικοί φυσικά, δεν είναι από επιστήμη αλλά ως θεόπνευστοι και δαιμονισμένοι μόνο δημιουργούν τα ωραία τους έργα.
Και οι λυρικοί επίσης, καθώς ακριβώς οι κορύβαντες δεν χορεύουν νηφάλιοι, έτσι κι αυτοί δεν συνθέτουν στα καλά καθούμενα τα λαμπρά τους τραγούδια, μα δαιμονίζονται και μεθούν βουτώντας στην αρμονία και στο ρυθμό σαν τις βάκχες -που μόνο άμα δαιμονιστούν κι αυτές αντλούν από τα ποτάμια μέλι και γάλα, όχι όμως νηφάλιες- έτσι ακριβώς και των λυρικών η ψυχή απεργάζεται τα όσα λένε.
Και λένε, ως γνωστόν, οι ποιητές ότι από βρύσες μελίρρυτες κι από κήπους Μουσών και λιβάδια, πετώντας εκεί κι αυτοί σαν τις μέλισσες, δρέπουν τις μελωδίες τους και μας τις φέρνουν.
Και λένε αλήθεια· γιατί ο ποιητής είναι πράγμα ελαφρό, πεταχτό και δαιμόνιο, και δεν μπορεί να δημιουργήσει παρά σαν ενθουσιαστεί μόνο και πέσει σ᾽ έκσταση και χάσει το λογικό από μέσα του· όσο αντίθετα το κρατάει, αδύνατο να δημιουργήσει κανείς ποίημα ή να δώσει χρησμό.
Καθώς λοιπόν από θεϊκή δύναμη μόνο είναι δημιουργοί κι όχι από επιστήμη, φέρνοντας στο φως πολλά κι ωραία για όλα τα πράγματα όπως εσύ για τον Όμηρο,
αυτό μόνο μπορεί να φέρει καλά κανένας σε τέλος, στο οποίο τον σπρώχνει η Μούσα του· διθυράμβους ο ένας, εγκώμια ο άλλος, χορευτικά ο τρίτος, έπη εκείνος, ιάμβους ο άλλος.
Για τ᾽ άλλα είναι ο καθένας τους σκάρτος αφού, το ξαναλέω, δεν είναι καμιά επιστήμη που τους οδηγεί να μιλούν, αλλά η θεϊκή δύναμη, κι αν ήξεραν, από επιστήμη, να μιλήσουν για κάτι καλά, θα ήξεραν τότε και για όλα τ᾽ άλλα.
Αφαιρώντας τους λοιπόν έτσι το λογικό ο θεός τούς χρησιμοποιεί ως υπηρέτες,
ποιητές χρησμωδούς και θείους μάντεις, για να το καταλάβουμε καλά οι ακροατές εμείς πως δεν είναι αυτοί που μιλούν τόσο σπουδαία, οι στερημένοι το λογικό τους, αλλά, μέσ᾽ απ᾽ αυτούς, ο θεός ο ίδιος μιλάει κι απευθύνεται σε μας.
Μέγιστη απόδειξη ο Χαλκιδεύς Τύννιχος.
Ουδέποτε ο καλός σου δημιούργησε άλλο ποίημα για το οποίο θ᾽ άξιζε να τον μνημονεύει κανένας έξω από τον παιάνα που ψάλλουν οι πάντες, τ᾽ ωραιότερο ίσως τραγούδι που έγινε ποτέ, κυριολεκτικά «δώρο Μουσών», όπως το λέει ο ίδιος.
Με τον παιάνα λοιπόν κατέδειξε, νομίζω, σε μας ο θεός μια και καλή,
ότι δεν είναι ανθρώπινα τα ωραία ποιήματα, ούτε ανήκουν στους ανθρώπους, παρά θεϊκά κι ανήκουν στους θεούς.
Και οι ποιητές δεν είναι παρά διερμηνείς των θεών, στην κυριότητα καθένας τους ενός μόνο θεού. Θέλοντας να δείξει αυτά ακριβώς ο θεός, επίτηδες τραγούδησε μέσ᾽ από τον ασημαντότερο ποιητή τ᾽ ομορφότερό του τραγούδι.
Ή θαρρείς ότι σφάλλω, Ίων;
(μετάφραση Λουκάς Κούσουλας)
Πηγή: Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Σημείωση του Δημήτρη Σκουρτέλη:
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η πνευματική δημιουργία δεν είναι ανθρώπινο, αλλά θεϊκό έργο. Οι Μούσες ενέπνεαν τους ποιητές, ο Διόνυσος τους δραματουργούς, ο Ερμής τους Φιλόσοφους.
Αν οι Χριστιανοί πιστεύουν πως η Αγία Γραφή είναι θεόπνευστη, οι αρχαίοι επέκτειναν τον χαρακτηρισμό σε όλα τα πνευματικά έργα!!!
Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ίδια τα κείμενά τους.
Ο Ομηρος λέει καθαρά πως γράφει αυτά που του υπαγορεύουν οι Μούσες,
ο Αισχύλος έλεγε πως εμπνεύστηκε τα πάντα όταν του εμφανίστηκε ο Διόνυσος όταν κοιμόνταν σε ένα αμπέλι, κλπ.,
αλλά και από χρησμούς των Δελφών: «Μουσάων θεράποντα» αποκάλεσε έναν ποιητή η Πυθία, καθαγιάζοντας για πάντα την ποίηση, μια που οι χρησμοί είχαν τότε το «Αλάθητο» και η τήρησή τους ήταν υποχρεωτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου