Η σημασία της άλωσης της Αθήνας από τον Σύλλα.

Η Ελλάδα οδηγείται, συμβολικά,
 από την κατεστραμμένη Αθήνα
στην Κωνσταντινούπολη.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη
εμπνευμένο από το κείμενο που ακολουθεί.

Ανάλυση από τον Σ. Ζαμπέλιο

Ο Σύλλας, ο πρώτος αυτός θηριώδης Αττίλας της Ελλάδος, καταπίπτει με όλην την ορμήν του εφαμίλλου του, την βίαν του κατακτητού και την ωμότητα του αμαθούς. Ο τόπος παραδίδεται ανηλεώς εν πυρί και στόματι μαχαίρας, τα ύστερα της ανεξαρτησίας λείψανα διασκορπίζονται. Ανατρέπονται πόλεις και κώμαι, επαρχίαι κατερημώνται, πυρπολούνται ναοί, και ιερά άλση, λεηλατούνται μαντεία, βιβλιοθήκαι νεοσύστατοι γίνονται φλογών παρανάλωμα, σφάζονται κάτοικοι αμαχητί. Ότε δε τα πάντα υπέκυψαν εις την δίψαν της καταστροφής, ανασκάπτονται ακόμη και οι τάφοι των νεκρών προς εξόρυξιν των τυμβίων σκευών.

Δεν υπήρξεν ο οίκτος συνήθης των Ρωμαίων αρετή. Προορισμένοι εις την καταστροφήν του αρχαίου κόσμου, οφείλουσι να κάμωσι την Ελλάδα θέατρον ελεεινόν αφανισμού.

Οι κάτοικοι γονυπετείς ικετεύουσιν ευσπλαχνίαν, επικαλούνται τα κλέη των πατέρων, των προς την σοφίαν έρωτα, τας υπηρεσίας αυτών προς τον πολιτισμόν.

“Σιγήσατε” λέγει μανιωδώς ο Σύλλας προς τους Αθηναίους, “Είναι καιρός να παύσωσιν αι αλλαζονίαι περί τα πατρώα σας αριστουργήματα, δόξα του παρελθόντος χρόνου δεν ισχύει να με εξιλεώσει! Άθλιοι, δεν βλέπετε τι σας περιμένει, αλλ’ ολοφύρεσθε περί της κατεδαφίσεως των ημετέρων Ιερών Τειχών και της πυρκαϊάς των βιβλίων!” Αύτη η φωνή του Ρωμαίου αντιβοά εξ Αθηνών εφ’ όλης Ελλάδος, καθάπερ ήχος υστέρας σάλπιγγος Αποκαλύψεως.

Η καταστροφή της Αθήνας από τον Σύλλα
Λεπτομέρεια.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Τα Ιερά εκείνα Τείχη ήσαν το έσχατον της ελληνικής αυτονομίας προπύργιον,  ο τελευταίος προμαχών των κοσμικών ελπίδων. Πεσόντων τούτων, έμελλον σωρηδόν να πέσωσιν, εν προς εν, όλα της αρχαιότητος τα οχυρώματα. Αι Αθήναι ήσαν ακρόπολις πολυθεΐας, της δε πολυθεΐας ο προορισμός ετελείωσε. 

Περί τα μέσα νυκτός, προηγούμενος υπό λαμπάδων επικηδείων, και επί κεφαλής πολυαρίθμου στρατού, ο Σύλλας ποιεί την είσοδον εις Αθήνας. Το αίμα ερυθραίνει τας οδούς από Κεραμικού μέχρι Διπλού [Δίπυλο] και, εκρέον εκτός των Πυλών, φθάνει, κατά την μαρτυρίαν των ιστορικών, μέχρι προαστείων.

Η Αρχαιότης υποχωρεί υπό τα κρούσματα των εμπροσθοφυλάκων του νέου κόσμου, της πολυθεΐας η ακρόπολις παραδίδεται, η Ειδωλολατρεία δεν δύναται να επιζήσει. Ο Σύλλας και ο Μωάμεθ ο Β’, σημειούσι δύο κρισίμους εποχάς εις την  ιστορίαν του Ελληνικού λαού, και εις την παγκόσμιον ωσαύτως. Μεταξύ Αθηνών και Κωνσταντινουπόλεως υπάρχουσιν αναντίρρητοι σχέσεις και αναλογίαι. Αμφότεροι οι κατακτηταί επιπίπτουσιν καθ’ ορισμένας στιγμάς, πρόδρομοι νέας μοίρας, όργανα καθαρισμού και μετασχηματίσεως, όθεν, καίτοι δαίμονες καταστροφικοί, κατά θείαν επιταγή, τραυματίζουσι μεν το σώμα της Ελλάδος, αφήνουν μεν αμφότεροι την ψυχήν αυτής αλώβητη. 

Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου 
“Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος εκδοθέντα μετά Μελέτης Ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού”,
1852, κεφ. Ι΄, σελ. 54-55.
Ελαφρά διασκευασμένο λεκτικά για καλύτερη κατανόηση.

Λεπτομέρεια.
Η Κωνσταντινούπολη.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος χτίζει την Κωνσταντινούπολη
Λεπτομέρεια.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Άγγελος οδηγεί την Ελλάδα
από την Αθήνα στην Κωνσταντινούπολη.
Λεπτομέρεια.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Ο Ιουστινιανός χτίζει την Αγία Σοφία,
Λεπτομέρεια.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Ο Σύλλας διατάζει την καταστροφή της Αθήνας.
Λεπτομέρεια.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.