Παλαβοί φιλόσοφοι: Αντισθένης

Ο Ουμβέρτος Έκιος.
πηγή εικόνας

ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ

Ο Αντισθένης ήταν γιος του Αντισθένη από την Αθήνα. Λέγανε πως δεν ήταν γνήσιος Αθηναίος. Σε κάποιον που τον ειρωνεύονταν είπε: "και η Μητέρα των θεών από την Φρυγία είναι". Φαίνεται πως η μάνα του ήταν από την Θράκη.

Ειρωνευόμενος τους Αθηναίους που καμάρωναν πως είναι γηγενείς (αυτόχθονες) τους έλεγε πως δεν είναι, συνεπώς, ευγενέστεροι από τα σαλιγκάρια και τις ακρίδες.

Σε κάποιον που τον ρώτησε τι γυναίκα να παντρευτεί, είπε: “αν πάρεις ωραία θα ανήκει σε όλους, αν είναι άσκημη, θα είναι τιμωρία για σένα”

Πήγε να μυηθεί στα Ορφικά Μυστήρια, και ο ιερέας του είπε πως όσοι μυούνται, πολλά καλά θα έχουν στον Άδη. “Και γιατί λοιπόν δεν πεθαίνεις εσύ;” του είπε.

Τον κορόιδεψαν κάποτε πως δεν ήταν και οι δυο γονείς του ελεύθεροι, και απάντησε: “Ούτε και παλαιστές ήταν οι γονείς μου, αλλά παλεύω”

Βλέποντας ένα μοιχό να το σκάει [για να μην τον πιάσει ο σύζυγος] είπε: “Α, τον δυστυχή... από τέτοιο κίνδυνο θα μπορούσε να ξεφύγει με έναν οβολό” [η τιμή μια πόρνης]

Κάποτε τον επαίνεσαν κάτι απατεώνες και είπε: “ανησυχώ, μήπως έκανα κάτι κακό”

Τον κατέκριναν πως έκανε παρέα με ύποπτους τύπους και είπε: “και οι γιατροί είναι με τους άρρωστους αλλά δεν έχουν πυρετό”

Τον ρωτήσανε τι κέρδισε από την φιλοσοφία, και απάντησε: “Το να μπορώ να συνευρίσκομαι με τον εαυτό μου”

Μπεκροπίνανε κάποτε και ένας του είπε: “Τραγούδα” και απάντησε: “εσύ παίξε μου αυλό”

Είπε στους Αθηναίους να ψηφίσουν πως τα γαϊδούρια είναι άλογα και όταν του είπαν πως αυτό είναι παράλογο, είπε: “Μα και τους στρατηγούς τους βγάζετε μόνο με ψηφοφορία ενώ είναι άσχετοι”

Διογένης Λαέρτιος, αποσπάσματα
Μετάφραση Δημήτρης Σκουρτέλης

--------------------------------

Τα γνήσια κείμενα

Ἀντισθένης Ἀντισθένους Ἀθηναῖος. ἐλέγετο δ' οὐκ εἶναι ἰθαγενής· ὅθεν καὶ πρὸς τὸν ὀνειδίζοντα εἰπεῖν, "καὶ ἡ μήτηρ τῶν θεῶν Φρυγία ἐστίν." ἐδόκει γὰρ εἶναι Θρᾴττης μητρός·

καὶ αὐτὸς δὲ τοὺς Ἀθηναίους ἐπὶ τῷ γηγενεῖς εἶναι σεμνυνομένους ἐκφαυλίζων ἔλεγε μηδὲν εἶναι κοχλιῶν καὶ ἀττελέβων εὐγενεστέρους.

πρὸς δὲ τὸν ἐρόμενον ποδαπὴν γήμῃ ἔφη, "ἂν μὲν καλήν, ἕξεις κοινήν, ἂν δὲ αἰσχράν, ἕξεις ποινήν."

Μυούμενός ποτε τὰ Ὀρφικά, τοῦ ἱερέως εἰπόντος ὅτι οἱ ταῦτα μυούμενοι πολλῶν ἐν ᾅδου ἀγαθῶν μετίσχουσι, "τί οὖν," ἔφη, "οὐκ ἀποθνήσκεις;"

ὀνειδιζόμενός ποτε ὡς οὐκ εἴη ἐκ δύο ἐλευθέρων, "οὐδὲ γὰρ ἐκ δύο," ἔφη, "παλαιστικῶν, ἀλλὰ παλαιστικός εἰμι."

ἰδών ποτε μοιχὸν φεύγοντα, "ὡς δυστυχής·" εἶπε, "πηλίκον κίνδυνον ὀβολοῦ διαφυγεῖν ἐδύνασο."

ἐπαινούμενός ποτε ὑπὸ πονηρῶν, ἔφη, "ἀγωνιῶ μή τι κακὸν εἴργασμαι."

ὀνειδιζόμενός ποτ' ἐπὶ τῷ πονηροῖς συγγενέσθαι, "καὶ οἱ ἰατροί," φησί, "μετὰ τῶν νοσούντων εἰσίν, ἀλλ' οὐ πυρέττουσιν."

ἐρωτηθεὶς τί αὐτῷ περιγέγονεν ἐκ φιλοσοφίας, ἔφη, "τὸ δύνασθαι ἑαυτῷ ὁμιλεῖν."

εἰπόντος αὐτῷ τινος παρὰ πότον, "ᾆσον," "σύ μοι," φησίν, "αὔλησον."

συνεβούλευεν Ἀθηναίοις τοὺς ὄνους ἵππους ψηφίσασθαι· ἄλογον δὲ ἡγουμένων,

"ἀλλὰ μὴν καὶ στρατηγοί," φησί, "γίνονται παρ' ὑμῖν μηδὲν

μαθόντες, μόνον δὲ χειροτονηθέντες."