Ο Γεννάδιος Σχολάριος, η Ένωση και η Άλωση

 

Υποθετική απεικόνιση του Γεννάδιου Σχολάριου

Όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Καρδινάλιος Ισίδωρος αποφάσισαν να κάνουν ενωτική λειτουργία στην Αγιά Σοφιά, και να μνημονεύσουν τον Πάπα, μόλις λίγους μήνες πριν την Άλωση και ενώ οι Τούρκοι ήταν προ των πυλών, ο μετέπειτα Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος κλείστηκε στο κελί του, δεν μίλαγε σε κανένα, αλλά κάρφωσε στην πόρτα του το εξής σημείωμα, που όμως έφτασε για να ξεσηκώσει τον λαό της Κωνσταντινούπολης: 

(μεταφερμένο στα νεοελληνικά από τον Δημήτρη Σκουρτέλη)

    «Άθλιοι Ρωμιοί, από τι παραπλανηθήκατε και απομακρυνθήκατε από την ελπίδα στο Θεό, και ελπίσατε στην δύναμη των Φράγκων; Έτσι, μαζί με την Πόλη, που θα καταστραφεί, [1] θα καταστρέψετε και την ευσέβειά σας;

Ελέησέ με Κύριε! Μαρτυράω μπροστά Σου πως είμαι αθώος γι αυτό το έγκλημα. [2]  

Ξέρετε τι κάνετε, άθλιοι πολίτες; Μαζί με την υποδούλωση που σας περιμένει, καταστρέψατε και την παράδοσή σας, και συνομολογήσατε την ασέβεια! Αλλοίμονο σας όταν κριθείτε!»

Όταν πάρθηκε η Πόλη, έγραψε τον εξής θρήνο:

«Η φυλή [3] μας ήταν σοφή, δοξασμένη, γενναία, φρόνιμη, αντρειωμένη, και υπέταξε όλο τον κόσμο σε ένα βασιλιά. Ας αφήσουμε την τάση της για αρετή, και αγιότητα, γιατί τα μετέδιδε σαν το σφουγγάρι που στάζει νερά.

Αλλά τώρα, αλλοίμονο στις συμφορές, όλα χαθήκανε. Πάρθηκε η Κωνσταντινούπολη, που και μόνο να την θυμηθεί κανείς, θα βάλει τις φωνές και τα κλάματα, και θα μείνει στον τόπο.

Γιατί, όταν πάρθηκε, μαγαρίστηκαν τα θυσιαστήρια, πατήθηκαν τα ιερά, χύθηκε αίμα πολύ. Μολύνθηκαν καλόγριες, καταστράφηκαν παρθένες, αποκεφαλίστηκαν παιδιά. Από τα σπαθιά των απίστων σκοτώθηκαν άρχοντες, παπάδες, άντρες, γυναίκες κάθε ηλικίας.

Αλλοίμονό μου τον ταλαίπωρο και άθλιο... Ποιος μπορεί να διηγηθεί τέτοια συμφορά, και ποιος να την πει;

Αλλοίμονο, που είναι οι πομπές και οι τελετές οι βασιλικές, που είναι οι μαζώξεις στο παλάτι; Που είναι η ομήγυρη των αρχόντων; Που είναι οι σχολές της σοφίας; Που είναι η εξουσία του Πατριαρχείου; Που είναι το κάλλος της Εκκλησίας του Χριστού; Που η ομορφιά του αρχιερατικού και του μοναστικού τάγματος;

Τα έφαγε όλα ο Μεχμέτης!

Και τα κακά δεν έμειναν μόνο στην Βασιλεύουσα, παρά απλώθηκαν σε όλη της την επικράτεια. Και όλα αυτά γίνανε εξ αιτίας των αμαρτιών μας. Όταν τα βλέπω αυτά, ταράζεται η ψυχή μου και το μυαλό μου ζαλίζεται.»

Ο Σχολάριος και ο Μωάμεθ

Αυτός είναι ο «προδότης πατριάρχης» όπως τον αποκαλούν οι ανεγκέφαλοι, και τα τσιράκια της Δύσης...

Προσωπικά, πιστεύω πως τα λόγια του είναι πάντα επίκαιρα...

---

[1] Υποννοεί πως οι Φράγκοι δεν πρόκειται να στείλουν βοήθεια, και όλη η σκηνοθεσία της Ένωσης είναι άχρηστη.

[2] Ο Σχολάριος είχε συμμετάσχει στην Ενωτική Σύνοδο, ως κρατικός αξιωματούχος, «Καθολικός Κριτής των Ρωμαίων» (δικαστικό αξίωμα) και «Καθολικός Σεκρετάριος του Βασιλέως».

[3] Και μας τον λένε ανθέλληνα...