Η ΦΙΔΟΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ -ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΩΝ ΦΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΠΑΡΤΗ

ΘΗΒΑ ΚΑΙ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ.

Μνημείο στη Σπάρτη

Ανάγλυφο από την Σπάρτη

Το κεφάλαιο αυτό μπορούσε να ανήκει στη Θήβα. Αλλά επειδή η φιδολατρία στη Λακωνία έχει σχέση με τη Θήβα, αυτή η πόλη πρέπει να προηγηθεί για να μην γίνονται επαναλήψεις.

"Λόγχη Σπαρτή" [σπαρμένη] ονόμαζαν τον Θηβαϊκό στρατό. Ιδού η μυθολογική εξήγηση: Ο Κάδμος σκότωσε έναν δράκοντα [φίδι] που ήταν παιδί του Άρη [άλλος ένας Ολύμπιος που συνδέεται με τα φίδια]. Μετά έσπειρε τα δόντια του. Έτσι φύτρωσαν οι λεγόμενοι "Σπαρτοί" ή "Καδμείοι", που σα γνήσιοι Έλληνες σφάχτηκαν μεταξύ τους, εκτός από πέντε, που αποτέλεσαν τους γενάρχες της Θηβαϊκής αριστοκρατίας, που κυβερνούσε όλη τη Βοιωτία. Τα ονόματα των πέντε αυτών δράκων ήταν Εχίων, Ουδαίος, Χθόνιος, Υπερήνωρ και Πέλωρ. Τα δόντια του δράκοντα δεν σπάρθηκαν όλα, λένε. Από αυτά ξεφύτρωσαν οι αντίπαλοι του Ιάσονα στη μακρινή Κολχίδα. Άτιμοι Φοίνικες…

Όπως και στην Αθήνα, ολόκληρο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα βασίστηκε στην υποτιθέμενη και μυθολογούμενη οφιοειδή καταγωγή των "πολιτών", που στην ουσία ήταν μία διευρυμένη άρχουσα τάξη. Όλα αυτά, λοιπόν, δεν ήταν ακίνδυνες μυθοπλασίες, αλλά "οδηγίες χρήσης" μιας κοινωνίας, που επηρέαζαν εκατομμύρια ανθρώπους για χιλιετίες.

Εννοείται πως ο φόνος του φιδιού ήταν... έγκλημα προς τους θεούς -στην τοτεμική λατρεία απαγορεύεται ο φόνος του ζώου τοτέμ της φυλής. Εδώ, η δικαιολογία είναι πως προσβλήθηκε ο Άρης, ο πατέρας του τέρατος. Ο Κάδμος υποχρεώθηκε να υπηρετεί τον θεό για οχτώ χρόνια για να ξεπληρώσει τον... φόνο, και τελικά πήρε την πολυπόθητη συγγνώμη από τους Ολύμπιους, που τού έδωσαν για γυναίκα την κόρη του Άρη, την Αρμονία, την αδελφή του σκοτωμένου φιδιού, μια καλλονή, υποθέτω... Και ο Κάδμος, με τη σειρά του μεταμορφώθηκε σε φίδι πριν πεθάνει.

Ας επαναλάβω πως και ο Απόλλωνας ο ίδιος χρειάστηκε εξαγνισμό μετά το φόνο του Πύθωνα. Η Ελληνική θρησκεία και τα τοτεμικά της κατάλοιπα, καταπίεζε τον ενστικτώδη φόβο και τον αγώνα για επιβίωση του ανθρώπου. Τόσο "φυσική" ήταν, και τόσο άφηνε τον άνθρωπο... ελεύθερο, όπως ισχυρίζονται οι πιστοί και θαυμαστές της... Μας ζώσαν τα φίδια...

Ο εξευμενισμός του Δράκοντα της Θήβας δεν τελείωσε με την προσωρινή υποδούλωση του Κάδμου. Ο γιος του Κρέοντα, Μενοικεύς, θυσιάστηκε αυτόβουλα στον τάφο του φιδιού για να σωθεί η πόλη, κατόπιν προφητείας του Μάντη Τειρεσία. Ο Ευριππίδης στις "Φοίνισσες", αφήνει σαφές υπονοούμενο πως στον τάφο του Δράκοντος γίνονταν νεκρικές εξευμενιστικές θυσίες, σαν αυτές που γίνονταν στους τάφους των Ηρώων: "… να μουσκέψει το αίμα του {Μενοικέα} ως σπονδή το χώμα κι έτσι του δράκοντα τον φόνο να πληρώσει…" Επιπλέον, μια που η θυσία αυτή εξασφάλιζε την σωτηρία της πόλης της Θήβας, συνάγουμε πως ο Δράκων του Άρη ήταν το πνεύμα που την προστάτευε.

Ο "επώνυμος Ηρως" της Θήρας [Σαντορίνης] ήταν ο ...Θήρας, απόγονος του ιδρυτή της Θήβας Κάδμου. Ήταν Φοίνικες και η περιπλάνηση ήταν στο αίμα τους. Ο Θήρας ήταν και ο θείος των δύο βασιλικών οικογενειών της Σπάρτης. [γνήσιοι Έλληνες και ούτοι, σαν τους σημερινούς βασιλιάδες] Η μητέρα των δύο βασιλιάδων της Σπάρτης, που ήταν δίδυμα από τα οποία ξεκίνησαν οι δυο παράλληλες δυναστείες, ήταν η αδελφή του Θήρα, Θηβαία "Καδμεία", και ονομάζονταν Αργεία ή Αργηλία, "κόρη του Αργά", δηλ. Φιδού ή Φιδώ, που παντρεύτηκε τον Αριστόδημο, τον γενάρχη των βασιλικών γενών της Σπάρτης. Η Σαντορίνη εποικίστηκε από τον Θήρα αφού πήγε στη Σπάρτη, όπου κυβέρνησε για λίγο, ως επίτροπος των δυο ανήλικων ανιψιών του.

Η Σαντορίνη είχε αρχικά εποικιστεί από τον Κάδμο, "οκτώ γενιές" [Ηρόδοτος] πριν τον Θήρα, που πήγε εκεί με Σπαρτιάτες και Μινύες αποίκους. Από ότι μπορούμε να συνάγουμε, ο Θήρας ίσως εκπροσωπούσε κάποια δυσαρεστημένη μερίδα Σπαρτιατών που ήθελαν να συνεχίσει να επιτροπεύει τους δυο ανιψιούς του. Οι δε Μινύες είχαν ανέβει στον Ταΰγετο και ετοιμάζονταν για εχθροπραξίες.

Μνημείο του Κάδμου στη Σπάρτη

Ο Θήρας, εκτός από τους ανηψιούς του που κυβερνούσαν τη Σπάρτη μέσω των απογόνων τους, άφησε εκεί και το γιό του, τον Οιόλυκο, που ήταν γενάρχης της ισχυρής φυλής των Αιγιδών [ας θυμηθούμε τους Αιγικορείς της Αθήνας]. Αυτοί λάτρευαν τις Εριννύες για να αποσείσουν την κατάρα του Θηβαίου Οιδίποδα, που σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μάνα του, που τους βάραινε κληρονομικά. Στη Σπάρτη λατρεύονταν και ο ίδιος ο Κάδμος, σώζεται μάλιστα εκεί και ανάγλυφο που αναπαριστά το φόνο του «δράκοντα». Απόγονος του Κάδμου, του γένους των Αιγιδών, αναφέρεται από τον Παυσανία να διοικεί το σπαρτιατικό κέντρο στους Μεσσηνιακούς πολέμους. (Μεσσηνιακά, 7, 8) Επίσης λατρεύονταν και ο Αθηναίος Ερεχθείδης Θησέας. .

Οι δεσμοί της Σπάρτης με τη Θήβα ήταν λοιπόν βαθύτατοι, και πιθανά η συνήχηση των "Σπαρτών" αρχόντων της Θήβας που γεννήθηκαν από τα δόντια του φιδιού, με το "Σπάρτη" δεν είναι απλή σύμπτωση. Άλλωστε, οΕυστάθιος Θεσσαλονίκης αυτό λέει: «οι δε τινές χωρίον φασίν την Σπάρτην Λακωνικόν, κληθέν από των μετά Κάδμου Σπαρτών, οί εκπεσόντες εις την Λακωνικήν αφ’ εαυτών την Σπάρτην ωνόμασαν.»

Η Αθηνά με τα φίδια της

Οι δημοφιλέστεροι ήρωες της Σπάρτης, οι Διόσκουροι, είχαν μυηθεί στα "Ελευσίνεια Μυστήρια", όπου φαίνεται πως τα φίδια και οι φιδοθεοί έπαιζαν σημαντικό ρόλο. Επίσης στη Σπάρτη λατρεύονταν ο φιδοθεός Ασκληπιός. Ιδιαίτερα τιμητική θέση, με χάλκινο, λένε, ναό, είχε η "Χαλκίοικος Αθηνά", η φιδοθεά, ένας ναός που έπαιξε τραγικό ρόλο στην ιστορία της Σπάρτης, γιατί εκεί αποκλείστηκε και θανατώθηκε ιερόσυλα ο Παυσανίας, ο νικητής των Πλαταιών. [ονειρεμένος τόπος η Ελλάδα]

Η ασπίδα του Μενέλαου

Ο Μενέλαος απεικονίζοταν με ένα φίδι στην ασπίδα του, που εμφανίστηκε προφητικά στην αρχή της Τρωϊκής εκστρατείας. Έτσι τον είδε ζωγραφισμένο από τον Πολύγνωτο στους Δελφούς ο περιηγητής Παυσανίας, αλλά έτσι εικονίζεται και σε πολλές αγγειογραφίες. Υπάρχουν και αρκετά γλυπτά τεκμήρια φιδολατρείας στη Λακωνία, όπου απεικονίζονται φίδια σε αγαστή και μυστηριακή συνύπαρξη με ανθρώπους. 

Σε μια Λακωνική αγγειογραφία μάλιστα, παριστάνεται και μια χαμένη παραλλαγή της τύφλωσης του Κύκλωπα από τον Οδυσσέα, όπου στον ήρωα συμπαραστέκεται ένα φίδι! Πρόκειται μάλλον για κάποιον θεό ή τον «Αγαθό Δαίμονα» που έτσι μεταμορφωμένος συμπαραστέκεται στον άθλο.

Το "Δόκανον"

Τα «Δόκανα» ήταν το έμβλημα που ακολουθούσε τους βασιλιάδες της Σπάρτης στις εκστρατείες. Με άλλα λόγια ήταν η «Σημαία» της Σπάρτης. [Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν σημαίες, αλλά ανάλογα εμβλήματα]. Ήταν απεικόνιση των Διοσκούρων, που συμβόλιζαν τους δύο βασιλιάδες.

Εδώ οι μαρτυρίες αντιφάσκουν. Ο Ηρόδοτος λέει πως οι απεικονίσεις των Διοσκούρων μπορούσαν να χωριστούν, ήταν δηλαδή δυο "εικόνες" των ηρώων. Ο Πλούταρχος, όμως, μας περιγράφει ως "Δόκανα" δύο κάθετα ξύλα διπλά ενωμένα. Πρέπει να πιστέψουμε τον τελευταίο, γιατί υπάρχει αρχαιολογική επιβεβαίωση, με αυτό το έμβλημα σε ταφικό μνημείο στη Σπάρτη. Σε αυτό, οι Διόσκουροι παριστάνονται σαν δυο φίδια στα κάθετα ξύλα. Είναι πολύ πιθανό πως ο Ηρόδοτος δεν είχε δει ποτέ του το έμβλημα, [δεν ήταν φρόνιμο να στέκεσαι και να χαζεύεις τον Σπαρτιατικό στρατό όταν εκστράτευε] και ο χωρισμός του στα δύο, πράγμα αδύνατο, να είναι δικιά του υπόθεση. Είναι λιγότερο πιθανό το έμβλημα να άλλαξε κάποια στιγμή.

Οι Διόσκουροι με τα φίδια

Αλλά και σε άλλα έργα βλέπουμε τους Διόσκουρους να συνοδεύονται από φίδια. Η τυπική απεικόνιση των Διοσκούρων είναι σα δυο νεαροί ιππείς. Γνωρίζουμε, όμως, πως ζούσαν το μισό χρόνο σα νεκροί, κάτω από τη γη, και τον υπόλοιπο σαν Αθάνατοι. Έτσι, η απεικόνισή τους σα φίδια μπορεί να αφορά την θνητή, υπόγεια μισή ζωή τους. Όταν η Ελένη ψάχνει τους Διόσκουρους, τα αδέλφια της, ο Όμηρος λέει "τους δ’ ήδη κατέχεν φυσίζωος αία εν Λακεδαίμονι", [Ιλ. Γ, 244] όπου επιβεβαιώνεται πως ζούσαν μέσα στη γη, όπως τα φίδια τον χειμώνα.

Λέγεται πως όταν οι Δωριείς – Ηρακλείδες κατέλαβαν και μοίρασαν την Πελοπόννησο, έκαναν αντίστοιχες θυσίες για το Άργος, τη Σπάρτη και τη Μεσσηνία. Μετά τη θυσία, βρέθηκε στο βωμό της Σπάρτης ένας «Δράκων» (φίδι) Αυτό ερμηνεύτηκε πως οι Σπαρτιάτες θα γίνουν επίφοβοι.

ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ

Οι Μεσσήνιοι, αιώνιοι αντίπαλοι των Σπαρτιατών, ισχυρίζονταν πως και ο Ασκληπιός ήταν Μεσσήνιος, γιος της Αρσινόης, κόρης του Λεύκιππου, γιού του βασιλιά της Μεσσηνίας Περιήρη. [Ο επικρατέστερος Μύθος ήταν πως ο φιδογιατρός ήταν γιος της Κορωνίδας] Οι Μεσσήνιοι λάτρευαν ιδιαίτερα τους γιούς του Ασκληπιού ως Ιαματικούς Ήρωες.

Αλλά και ο ιστορικός τους ήρωας, ο Αριστομένης ο Ανδανιεύς, ο άντρας που επέζησε από το ρίξιμο στον Καιάδα [!], ήταν απόγονος φιδιού μια που η μάνα του τον έκανε με ένα "θεόν δράκοντι εικασμένον", θεό ή δαίμονα μεταμορφωμένο σε φίδι.

Μετά από αιώνες, η νεκρική εκδίκηση του Μεσσήνιου φιδοήρωα χρησιμοποιήθηκε σαν ηθικό έρεισμα από τους Θηβαίους για να τσακίσουν τον Σπαρτιατικό στρατό στα Λεύκτρα. Σε αυτή την προσπάθεια συμμετείχε ενεργά το Μαντείο του Τροφωνίου, στη Στερεά Ελλάδα, που έδωσε στους Θηβαίους την ασπίδα του Αριστομένη, που του ήταν αφιερωμένη. Στο Μαντείο του Τροφωνίου εννοείται πως τα φίδια ήταν ιερά.

Άποικοι από την Επίδαυρο έχτισαν στη Λακωνία την "Λιμηράν Επίδαυρο". Εκεί "αποβιβάστηκε" μόνο του το Ιερό φίδι που είχαν μαζί τους. Έτσι αποφάσισαν να εγκατασταθούν εκεί. Εννοείται πως από σεβασμό στο"θαύμα" οι Λάκωνες δεν αντέδρασαν. Με όμοιο τρόπο μετοίκησαν οι κάτοικοι της Μαντίνειας, μετα από χρησμό, ακολουθώντας μια γυναίκα, την Αντινόη, που ακολουθούσε με την σειρά της ένα φίδι. Έτσι, ονόμασαν και το κοντινό ποτάμι "όφι".

Ο "επώνυμος Ήρως" της Σικυώνας, ο Σικυώνας, ήταν γιος του Μητίωνα και εγγονός του φιδάνθρωπου Ερεχθέα. Στη γενεαλογία των Σικυωνίων εμπλέκονται ακόμη οι Αθηναίοι Φηνώ και Ιανίσκος, καθώς και ο Διόνυσος. Την λατρεία του Ασκληπιού στη Σικυώνα έφερε η Νικαγόρα, κουβαλώντας τον θεό πάνω σε ένα κάρο που τόσερναν δυο μουλάρια, στην μορφή ενός μεγάλου "δράκοντος".

Ο Άρατος ο Σικυώνιος, [-213 πΧ] μεγάλη μορφή της Ελληνικής ιστορίας, στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας, πιστεύονταν πως ήταν και αυτός γιος φιδιού. Υπήρχε ένα αγαλμάτιο της μάνας του, της Αριστοδάμας, καβάλλα σε ένα "δράκοντα", πράγμα που ενίσχυσε τον μύθο. Αυτός ο Φίδαρος ήταν, λένε, ο ίδιος ο Ασκληπιός.

Οι Ηλείοι λάτρευαν τον Σωσίπολη, θεό ή Ήρωα που μεταμορφώνονταν σε φίδι. Όταν οι Ηλείοι είχαν πόλεμο με τους Αρκάδες, μια λεχώνα είπε στους στρατηγούς της Ηλείας πως ονειρεύτηκε πως το νεογέννητό της θα τους βοηθήσει. Η γυναίκα άφησε το μωρό στο "μεταίχμιον" ανάμεσα στους δυό στρατούς, και ετούτο μεταμορφώθηκε σε φίδι, τρομοκρατώντας τους Αρκάδες.

Τότε οι Ηλείοι κατάλαβαν πως η λεχώνα ήταν η θεά του τοκετού Ειλείθυια, μια Φιδοθεοτόκος. Ας φανταστούμε μια στιγμή τι είδους μωρά ονειρεύονταν να φέρουν στον κόσμο οι αρχαίες Ελληνίδες προσευχόμενες στην Ειλείθυια να έχουν καλό τοκετό…

Ο Σωσίπολης μοιράζονταν ένα ιερό μαζί με τη μάνα του, την Ειλείθυια. Στο τμήμα που ήταν αφιερωμένο στη μαμά, η είσοδος ήταν ελεύθερη. Στο δεύτερο τμήμα, αφιερωμένο στο Σωσίπολη, η είσοδος απαγορεύονταν σε όλους παρεχτός από μια γριά που το λειτουργούσε. [δαγκάνει το άτιμο…]

Διακόσμηση πελοποννησιακού θώρακα

Ας Αργο-πορήσουμε λίγο…

Θα μιλήσουμε για το Άργος και τους Αργείους, και την προέλευση αυτών των λέξεων από το "αργάς", τη Δωρική λέξη που σημαίνει φίδι και έχει εξελιχθεί σε "δράκων", που έχει το ίδιο νόημα στα αρχαία Ελληνικά.(Αργάς>Δαργάς>Δράκων) Απορρίπτω, ή μάλλον αντιστρέφω, την ετυμολογία από το “δέρκεσθαι”, κοιτάω επίμονα και διεισδυτικά.

Βεβαίως, λέξεις με αυτή τη ρίζα έχουν πολλά νοήματα: λευκός, λαμπερός, αστραφτερός, παλλόμενος, γρήγορος, …αργός, τεμπέλης, ακαλλιέργητος, βραδυκίνητος, άνεργος, ένα φυτό σχετικό με την Αργώ, …Δημοσθένης [!] – έτσι τον έλεγε ο Αισχίνης σκωπτικά, "όφις και ποιητής μοχθηρός" (Ο αρχαίος ονόματι Αργάς αναφέρεται ως "ποιητής μοχθηρών νόμων", δηλαδή ο νομοθέτης Δράκων) "όνομα τυράννου". {οι ερμηνείες από το λεξικό Δημητράκου} Ήταν λοιπόν και κύριο όνομα, Αργάς, με θηλυκό το "Αργεία" ή"Αργηλία". Το "Πύθων" επίσης ήταν κύριο όνομα.

Ακόμα, η λέξη "Άργος" ερμηνεύεται σαν γη, χώμα, πατρίδα κατ’ επέκταση, [τα φίδια και οι φιδάνθρωποι ήταν παιδιά της Γης] και έχει σχέση με τη λέξη "δέργμα": βλέμμα, ματιά, όραμα, και το ρήμα "δέρκομαι": ρίχνω φοβερό βλέμμα, παρατηρώ, αισθάνομαι, διακρίνω, έχω οξυδερκές βλέμμα, λάμπω, αστράφτω, φεγγοβολώ. [στο ίδιο λεξικό]

Τα ιερά ζώα του Δία, ο αετός και το φίδι

βασανίζουν τον Προμηθέα

Πολλοί παράγουν την λέξη "Δράκων" από αυτό το ρήμα, που όπως βλέπουμε έχει παρόμοιες έννοιες με τη λέξη Άργος, ούτως ή άλλως. Και ο μυθικός Άργος, ήταν γεμάτος μάτια. Αν είναι έτσι, τότε η εξέλιξη της λέξης είναι αντίστροφη από αυτή που προτείνω στην εισαγωγή: Δέρκομαι> δαρκάς> δαργάς> αργάς> Άργος. Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.

Με άλλα λόγια, "Δράκων" στα αρχαία, σημαίνει έξυπνο, οξυδερκές και φοβερό φίδι. Από τη χρήση της λέξης σε όσους αρχαίους συγγραφείς μελέτησα, συνάγω πως η λέξη όφις μπορεί να προσδιορίζει και ένα κακόβουλο φίδι, αλλά με τη λέξη δράκων καθορίζεται πάντα ένα ιερό φίδι. Ο Παυσανίας θεωρεί τους "Δράκοντες" μια ξέχωρη ράτσα ή είδος φιδιού, τα χαρακτηριστικά του οποίου μας διαφεύγουν, σήμερα.

Βεβαίως, με τόσες πολλές έννοιες της λέξης Άργος, δικαίως θα μου πουν πως διάλεξα αυτή που βολεύει τους στόχους μου. Αφού το "αργός" μπορεί να σημαίνει και "λευκός", τότε Άργος ίσως σημαίνει "άσπρη πόλη", σαν τηΛευκωσία ή το Βελιγράδι. Βέβαια, αποδεχόμενοι αυτήν την ερμηνεία, επιστρέφουμε στις αντιφάσεις της θεωρίας της Πελοποννησιακής καταγωγής των Αργείων του Ομήρου. Επειδή λοιπόν είμαι ένας ερευνητής θεόπνευστος, δεν συμπέρανα τίποτα πριν ρωτήσω τον θεό.

Μάλιστα, πρέπει να εξομολογηθώ πως μόνο αφού διάβασα τον παρακάτω χρησμό στον Ηρόδοτο, μπόρεσα να βρω το κλειδί του γρίφου των "Αργείων" του Ομήρου, και να ξεκινήσω αυτή τη μελέτη. Πράγματι, προβλέποντας μια ήττα των Αργείων [του Πελοποννησιακού Άργους] από τους Σπαρτιάτες, η Πυθία χρησμοδότησε:

"Δεινός όφις τριέλικτος απώλετο δουρί δαμασθείς"

[Τρομερό τρικούλουρο φίδι χάθηκε νικημένο από κοντάρι]

Ακόμη, όταν ο Φιλώτας παραπονέθηκε για την υποτίμηση των Μακεδόνων πολεμιστών στον στρατό του Αλέξανδρου, είπε: "Τι θα ήταν ο περίφημος Φίλιππος χωρίς τον Παρμενίωνα; Κι αυτός ο Αλέξανδρος χωρίς τον Φιλώτα; Που θα ήταν ο Άμμωνας και τα φίδια χωρίς την δική μας θέληση;" [Πού δ’ ο Άμμων, πού δ’ οι δράκοντες αν ημείς μη θέλομεν;]

Προφανώς εννοούσε όχι μόνο τον Αλέξανδρο και τον Φίλιππο, αλλά και όλους τους Αργεάδες, την βασιλική δυναστεία της Μακεδονίας δηλαδή, που στήριξε την ισχύ της στο στρατό της. Αυτοί είναι οι «Δράκοντες». Είναι ακόμα μια απόδειξη για την έννοια της λέξης «Άργος». (Οι Αργεάδες κατάγονταν από το Πελοποννησιακό Άργος)

Ελπίζω πως κανείς καλόπιστος αναγνώστης δε θα έχει πια αμφιβολία για την έννοια των λέξεων "Άργος", "Αργείοι", "Αργαδείς", "Αργηλία", κλπ., όταν αφορούν εθνική καταγωγή, και καταλαβαίνει τώρα γιατί ο Όμηρος μανιωδώς αποκαλεί Επτανήσιους, Θεσσαλούς, Κρητικούς και Αθηναίους με την κοινή ονομασία "Αργείοι": Άντρες της φυλής του Αργά-Δράκου.

Ακούστε τον Επτανήσιο Οδυσσέα να μιλάει στον νεκρό Αχιλλέα: "Όταν ζούσες, σα θεό σε τιμούσαμε (εμείς) οι Αργίτες" [Οδύσσεια, λ, 490] δηλ. "όλες οι Φυλές του Φιδιού σε τιμούσαμε σαν θεό όσο ζούσες". Εκτός αν θεωρείτε πιστότερη μετάφραση το… "όσο ζούσες σαν θεό σε τιμούσαμε (εμείς) οι … Πελοποννήσιοι"!

Ας πούμε ακόμη πως στην Περσία υπήρχε ένα ποτάμι κοντά στην Σιττάκη όπου υπήρχαν πολλά φίδια που την νύχτα ορμούσαν στους ανθρώπους που πλησίαζαν το νερό. Ο Κτησίας ονομάζει το ποτάμι αυτό "Αργάδη" [Φιδά].Εκτός αν ο ποταμός πήγαζε από το Άργος, μια που κάθε τι στον κόσμο έχει Ελληνική προέλευση…Επίσης και ένας παραπόταμος του Δέλτα του Νείλου είχε ονομαστεί "Αργέος" και ούτε αυτός πήγαζε από το..Άργος!

Στην δυτική λαογραφία υπάρχουν επίσης μορφές ταυτόσημες με τους ανθρωπόμορφους δράκους των νεοελληνικών παραμυθιών, που ονομάζονται "ogres". Πρόκειται, φυσικά, για αναγραμματισμό του "Αργάς". Και επειδή κάποιος θεός με καθοδηγεί ακόμη, θα συνεχίσω να ρωτάω το μαντείο των Δελφών και για την έννοια της λέξης "Αργώ" [το πλοίο], διηγούμενος ένα μύθο:

Ο Κέφαλος ήταν ένας Αθηναίος που εξορίστηκε γιατί σκότωσε άθελά του τη γυναίκα του. Κατέφυγε στην Κεφαλονιά όπου έδωσε και το όνομά του. Μετά από δέκα γενιές οι απόγονοί του ήθελαν να επιστρέψουν στην Αθήνα, αλλά φοβόταν πως δεν θα γίνουν δεκτοί. Έτσι ρώτησαν τους Δελφούς, και η Πυθία τους είπε να πάνε στην Αττική, και όπου δουν ένα πλοίο να τρέχει στη στεριά, εκεί να θυσιάσουν στον Απόλλωνα, και όλα θα πάνε καλά.

Έχετε ήδη καταλάβει την συνέχεια. Οι νέοι είδαν ένα φίδι να έρπει, και κατάλαβαν πως αυτός ο "Αργάς" είναι η "Αργώ" που πλέει στη στεριά. Μια που ο γενάρχης τους, το φίδι, έδωσε το ελεύθερο, οι νέοι έγιναν αποδεκτοί στη Φυλή του Φιδιού, δηλαδή έγιναν Αθηναίοι πολίτες.

Αυτή η εξήγηση είναι δική μου. Οι αρχαίοι συγγραφείς δεν έδωσαν καμιά εξήγηση, γιατί τα πράγματα ήταν αυτονόητα γι’ αυτούς:

"Ο δε [θεός] πρόσταξε να θυσιάσουν πρώτα στον Απόλλωνα όπου έβλεπαν στην Αττική μια τριήρη να τρέχει. Όταν έφτασαν στο λεγόμενο Ποικίλο όρος, είδαν ένα ‘δράκοντα’ να πηγαίνει γρήγορα στη φωλιά του, και θυσίασαν σε τούτο το μέρος στον Απόλλωνα…" [Παυσανίας, "Αττικά" 37, 7, χωρίς να προσθέτει τίποτα σαν σχόλιο ή εξήγηση. Είναι σαν ένας σύγχρονος συγγραφέας να κάτσει να μας εξηγεί πως τοιπτάμενο δελφίνι είναι πλοίο…

Η επίσημη ερμηνεία του Μύθου είναι πως οι κυματοειδείς κινήσεις του φιδιού τους θύμισαν καράβι που πλέει. Δεν έχω αντίρρηση. Ακριβώς γι’ αυτό τα καράβια ταυτίστηκαν με τα φίδια, και πήραν και το όνομα "Αργώ". Άλλωστε η φιδοθεά Αθηνά παραστάθηκε στην κατασκευή της Αργώς του Ιάσονα. Μέχρι και οι Βίκιγκ, άλλοι φιδολάτρες, έλεγαν τα πλοία τους "Ντράκκαρ" [Δράκοντες, αργάδες] και κότσαραν ένα κεφάλι φιδιού στη πλώρη.

Φίδι από της Μυκήνες

ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΡΓΟΣ;

Οι Κομνηνός – Κακριδής, στην μετάφρασή τους της Ιλιάδας, γράφουν [τομ 1, σελ. 52]: "Άργος εννοεί κατά κανόνα ο ποιητής την Πελοπόννησο". Κρατάω την ουσία, που είναι η φράση "κατά κανόνα", που σημαίνει πως ο ποιητής ΔΕΝ εννοεί μόνο την Πελοπόννησο… [ποτέ δεν θα καταφέρω να γράφω έτσι…]

"Νυν αυ τους όσσοι το Πελασγικόν Άργος έναιον" {στ.681} "των αυ πεντήκοντα νεών ην αρχός Αχιλλεύς" {στ. 685}

Και η πατρίδα του Αχιλλέα είχε λοιπόν Άργος, το "Πελασγικόν". Το τοπωνύμιο επαναλαμβάνεται και στο Ω 437. Επίσης και τα δυο Άργη είχαν και από μια "Λάρισσα", πράγμα φυσικό μια που αυτή είναι η Πελασγική λέξη για το "Οχυρό", την "Ακρόπολη".

Ακόμη, υπήρχε και το Άργος Αμφιλοχικόν, το Άργος Ορεστικόν [Μακεδονία]. Υπήρχε Άργος στην Κιλικία, που λεγόταν και Αργειόπολις, στην Κέρκυρα, που λεγόταν και Υπέρεια, στη Ρόδο, όπου Άργος ονομάζονταν ένας δήμος της. Ένα φρούριο της Ηπείρου λεγόταν Άργος, και εκεί υπάρχει και σήμερα το τοπωνύμιο "Άργοβα". Άργη υπήρχαν ακόμη και στις: Τροιζήνα, Κύπρο, Νίσυρο, Κάσο, Απουλία [Μεγάλη Ελλάδα], και Καρία [Μικρά Ασία], καθώς και στην Κάλυμνο, όπου το τοπωνύμιο διατηρείται και σήμερα, καθώς και ο Αργινώντας, στο ίδιο νησί.

Να συνεχίσω με τα τοπωνύμια Αργοστόλιον και Αργίνια στα Επτάνησα, Αργουλές [Κρήτη] και Αργουλιό, τις πόλεις Άργουρα της Εύβοιας και Άργουρα ή Άργισσα της Θεσσαλίας. Έχουμε το "Αργόν πεδίον" στην Μαντίνεια. Τον λόφο Αργόλα στην Λοκρίδα, Τα νησιά Αργινούσες στα ανοιχτά της Λέσβου.

Να μην συνεχίσω καλύτερα με τα τοπωνύμια που αρχίζουν από "Αργυρό -". Η λέξη "άργυρος", [λαμπερός, αστραφτερός], προέρχεται πάλι από το "αργός" που έχει και αυτή την έννοια, όπως είδαμε. Και η λέξη "άργιλλος", [πηλός, χώμα] έχει την ίδια ρίζα. Άργος = χώμα = πατρίδα = Γη = παιδί της Γης = αργάς [φίδι] = έξυπνο = λάμπει = Άργος = πατρίδα = χώμα κ.ο.κ. Ο κύκλος είναι πλήρης.

Τώρα καταλαβαίνουμε γιατί οι Έλληνες ονομάστηκαν Αργείοι= έξυπνα, λαμπερά φίδια, παιδιά της κοινής γης, ομόφυλοι, ομόθρησκοι, με κοινό Τοτέμ και θρησκεία, συμπατριώτες.

Για το "Αχαιός", είδαμε την σύνδεσή του με τα φίδια στο κεφ. για την Αθήνα. Ήταν μυθολογικά εγγονός του Ερεχθέα. Το δε "Δαναός" [η Τρίτη πανελλήνια ονομασία του Ομήρου] συνδέεται με τα ποτάμια, όχι μόνο μέσω του Μύθου των Δαναϊδων, αλλά και γλωσσικά. [Ηρι-δαν-ός], όπως και το "Αχαιοί" [Αχ-ελώος, Ίν-αχ ος] Μερικοί αρχαίοι συγγραφείς λένε πως αρχικά "Αχελώος" σήμαινε απλά "νερό".

Υπάρχει και μια παράδοση που λέει πως ένας πυγμάχος είχε πάρει χρησμό πως θα βοηθηθεί από τον Αχελώο. Κατά τη διάρκεια του αγώνα έβρεξε, και ο πυγμάχος ήπιε νερό ρουφώντας το από τους βρεγμένους ιμάντες που τύλιγαν τις γροθιές του. Η έννοια του "Αχελώος", εδώ, είναι πεντακάθαρη.Τις όχθες των ποταμών πρέπει να ακολουθούσαν οι ομώνυμες πρωτόγονες φυλές Ελλήνων για κυνήγι, ψάρεμα, καρπούς και χορτονομή στις ξηρές περιόδους, και έτσι έγιναν συνώνυμοι με αυτούς. Άντρες και γυναίκες αφιέρωναν τα μαλλιά τους στα ποτάμια…

Το υγρό στοιχείο συνδέεται με τις Έγχελεις, θεές του γλυκού και αλμυρού νερού, αλλά και τις γοργόνες, όπως βλέπουμε στην διακόσμηση μιας κρήνης [γλυκού νερού εννοείται] στην Πομπηία. Άλλωστε, όλα τα φίδια είναι τέλειοι κολυμβητές. Η "Φυλή των νερών", οι Αχαιοί, κατάγονται από τον φιδάνθρωπο Ερεχθέα, που τον βλέπουμε να παριστάνεται συχνά και με ουρά ψαριού. Αλλά και ο Αχελώος παριστάνεται συχνά σαν φιδάνθρωπος, αν και η συνηθισμένη αναπαράσταση των ποταμών είναι ταυρόμορφη. Στα ψηφιδωτά που παριστάνουν τον Ωκεανό και την Τηθύ, τα περισσότερα ψάρια που τους τριγυρίζουν είναι οφιόμορφα, ενώ τυλιγμένη στους ώμους τους βρίσκεται η "Έγχελυς".

Επειδή δε η Ελλάδα, μέχρι και την εποχή μας σχεδόν, καλύπτονταν από έλη σε όλες τις πεδινές περιοχές, όπως και όλες οι Μεσογειακές χώρες άλλωστε, και εξακολουθεί να πλημμυρίζει "ανεξήγητα" σε κάθε πρωτοβρόχι, οι κάτοικοί της, τελικά, ονομάστηκαν "Έλληνες", κάτοικοι των ελών, ή "δαμαστές των ελών" για να μην σας θίξω την εθνική υπερηφάνεια.

Ο Παυσανίας ετυμολογεί με τον ίδιο τρόπο την λέξη "είλωτας", από την πόλη της Λακωνίας Έλος. Ένας άλλος τύπος της λέξης "Είλωτας" είναι η λέξη "Ελεάτης", που ετυμολογείται όμοια. Δεν είναι τυχαίο πως το όνομα Έλληνας ξεκίνησε από την Θεσσαλία, που ήταν ένα τεράστιο έλος στην προϊστορική εποχή. [Ο Όμηρος αποκαλεί Έλληνες μια Θεσσαλική φυλή που διοικούσε ο Αχιλλέας]

Συμπεραίνουμε λοιπόν πως όλες οι εθνικές ονομασίες που αναφέρονται στον Όμηρο, συνδέονται με το υγρό στοιχείο, ειδικά το γλυκό νερό, και με το Τοτέμ του Φιδιού. Το όνομα "Γραικός" [γέρος, παλιός, αρχαίος], προφανώς ατόνησε γιατί δεν είχε εσωτερική ενότητα με τα άλλα εθνικά μας ονόματα.

Ο Ηρακλής κατάγονταν από το Άργος, αλλά γεννήθηκε στη Θήβα, δυο μεγάλα κέντρα φιδολατρείας. Ίσως σκεφτούμε πως ο πρώτος Άθλος του Ήρωα, να πνίξει δυο φίδια, αντιφάσκει με τους ισχυρισμούς μου. Και όμως, ξεχνάμε πως αυτά τα δυο ερπετά ήταν θεϊκοί απεσταλμένοι, υπηρέτες της Ήρας… Ακόμα και ο Τυφωεύς, ο μεγάλος φιδόμορφος αντίπαλος του Δία, ήταν γιος της Ήρας, ενώ και ο ίδιος ο βασιλιάς των θεών έπαιρνε τη μορφή φιδιού. [Ζεύς Μειλίχειος] Αλλά και ο ίδιο ο Ηρακλής, στην θεϊκή του υπόσταση, φίδι ήτανε:

Ο μετέπειτα Λεοντοκέφαλος Κρόνος 

μοιάζει με την περιγραφή του Ορφικού Ηρακλή

"Η αρχή των πάντων ήταν το νερό, και από το νερό κατακάθισε η λάσπη, και απ’ τα δυο γεννήθηκε ένα ζωντανό πλάσμα, φίδι που είχε και κεφάλι λιονταριού [ζώον δράκων προσπεφυκυίαν έχων κεφαλή λέοντος] και ανάμεσά τους ένα πρόσωπο θεού, που το όνομά του ήταν Ηρακλής και Χρόνος. Αυτός ο Ηρακλής γέννησε ένα τεράστιο αβγό…" [και αρχίζει η θεογονία και η δημιουργία του Κόσμου, κατά τα Ορφικά.]

Αυτός ο τρικέφαλος δράκων, είναι ίσως ο "τριέλικτος όφις" των Δελφών. Τον βλέπουμε και σε έργα της ύστερης αρχαιότητας ως λεοντοκέφαλο άνδρα τυλιγμένο από ένα φίδι που καταλήγει στο κεφάλι του, περιστοιχισμένο από σύμβολα πολλών θεών, τον κεραυνό του Δία, το κηρύκειο του Ερμή, κλπ. Αυτή η παράσταση συνδέθηκε και με τον Μιθραϊσμό.

Τον βλέπουμε ακόμη και σε βυζαντινές μικρογραφίες, τυλιγμένο σε δέντρο, να διαλογίζεται. Τον συναντά και τον σκοτώνει, τελικά, ο Διγενής Ακρίτας. [Πού καταντήσαμε]

Η Υγεία τρέφει το φίδι του Ασκληπιού

ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ

Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για τον Ασκληπιό, τον θεό της Ιατρικής. Όλοι γνωρίζουν πως πάντα συνοδεύεται από φίδια στις αναπαραστάσεις του. Επίσης η Υγεία, κόρη ή γυναίκα του θεού, εικονίζεται συχνά με το σώμα της τυλιγμένο από ένα φίδι.

Ο Ασκληπιός μεταμορφώνονταν και ο ίδιος σε φίδι, όπως είδαμε στην ιστορία της Δημαγόρας και της Αριστοδάμας. Επίσης, το 294 πΧ, μεταφέρθηκε στη Ρώμη σα φίδι, όπου θεράπευσε τους αρώστους που βρίσκονταν στο νησάκι του Τίβερι. Τότε ξεκίνησε και η λατρεία του εκεί.

Ο Ασκληπιός και η Υγεία με το φίδι τους

Η θεραπεία των ασθενών στα Ασκληπιεία γίνονταν με παρουσία και χρήση φι-διών, όπως μας το περιγράφει παραστατικότατα ο Αριστοφάνης στον <<Πλούτο>>.

Ο Ασκληπιός διέθετε το ίδιο δηλητήριο – ελιξήριο με τους Ερεχθείδες φιδάνθρωπους, το αίμα της Γοργώς, του οφιόμορφου τέρατος. Ήταν η Αθηνά που το δώρισε και σε αυτόν. Η δύναμη της θεραπείας δεν συνδέονταν μόνο με τα φίδια, αλλά και με τις Έγχελεις, τις θεότητες – τοτέμ των υδάτων. Η «θεά λευκώλενος ιχθύς έγχελυς»που καυχιόταν πως πλάγιασε στην αγκαλιά του Δία, όπως λέει ο σατιρικός ποιητής Μάτρων.

Οι Έγχελεις λατρεύονταν ιδιαίτερα στο Ασκληπιείο της Κω, και συνδέονται μυθολογικά και με τον Ιπποκράτη. Λέγεται πως αυτός ο μεγάλος γιατρός απέκτησε τις γνώσεις του διαβάζοντας τα αρχεία του Ασκληπιείου του νησιού του. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις ικανότητες των γιατρών του Ασκληπιού.

Ο Ιπποκράτης κατάγονταν από τον Κρίσαμι, που είχε σκοτώσει μια τεράστια Έγχελυ που του έτρωγε τα πρόβατα. Η "Θεά Παρθένος" εμφανίζονταν στον ύπνο του ζητώντας του να την θάψει, αλλά αυτός την αγνόησε. Έτσι, μια μέρα αυτός και όλη του η οικογένεια εξαφανίστηκαν…

Από τα ψάρια που είχε πιάσει απέκτησε τις ικανότητές του και ο Γλαύκος. Είδε ένα ψάρι να ανασταίνεται και να πηδάει ξανά στη θάλασσα μόλις το ακούμπησε πάνω σε ένα βοτάνι. Ο Γλαύκος το έφαγε αμέσως, και πήδηξε κι’ αυτός στη θάλασσα, μετατρεπόμενος σε θαλάσσιο δαίμονα με μαντικές ικανότητες.

Άλλος Γλαύκος, γιος του Μίνωα, πνίγηκε μέσα σε ένα τουλούμι μέλι. Ο Μάντης Πολυίδης τον ανάστησε εκ νεκρών με ένα βοτάνι. Το είχε μάθει παρατηρώντας ένα φίδι να ανασταίνει ένα άλλο, νεκρό φίδι ακουμπώντας πάνω του το βοτάνι.

Τέτοια ιαματικά φίδια εκτρέφονταν στα Ασκληπιεία, μετά φόβου θεού, πίστεως και αγάπης: «να μπούν εκεί που ήταν οι ιεροί δράκοντες» (του Ασκληπιού) «δεν θέλουν, από φόβο. Αφήνουν την τροφή στην είσοδο και δεν πολυκαθυστερούν» (ουκέτι πολυπραγμονούσι) γράφει ο Παυσανίας.