Παρθένα ή φοράδα;

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ Βίοι Παράλληλοι/Πελοπίδας

Πολλά μπορούν να ειπωθούν πάνω σε αυτό το απόσπασμα του Πλούταρχου.

Πρώτον, έχουμε ολόκληρο κατάλογο ανθρωποθυσιών από την παλιά εποχή ως την εποχή των γεγονότων που περιγράφονται.

Δεύτερον, επιβεβαιώνεται πως ήταν βαθιά πεποίθηση πως έπρεπε να γίνει ανθρωποθυσία πριν κάθε μάχη -πράγμα που δηλώνει σαφώς ο Πορφύριος.

Τρίτον, βλέπουμε πως στην εποχή της υποτιθέμενης ακμής του Ελληνικού Πνεύματος, μόλις άρχιζαν να ακούγονται φωνές συνετών ανδρών εναντίον των καθιερωμένων ανθρωποθυσιών, οι οποίες τελικά συμβιβάστηκαν με τις παλιότερες συνήθειες με ένα... λογοπαίγνιο.

Η ξανθή παρθένα έγινε μια κανελιά απήδηχτη... φοράδα

Τέταρτον. Αντι να μιλάμε για στρατηγικές, καλύτερα να μιλάμε για διαγωνισμό υπερφυσικής προστασίας, και όχι για “Λοξές φάλαγγες” όταν περιγράφουμε μια αρχαία Ελληνική μάχη. Η επιτυχία ή αποτυχία κρίνονταν από τις κατάλληλες θυσίες και την υποστήριξη των πνευμάτων των νεκρών που “έλεγχαν” το πεδίο της μάχης. Και κρίνονταν έτσι και μόνον έτσι, γιατί αυτά επηρέαζαν την ψυχολογία των στρατιωτών, που όπως φαίνεται, ιδέα δεν είχαν πως ζούσαν στον Αιώνα του πνεύματος.

“'Οραμα είδε στον ύπνο του ο Πελοπίδας ¹ που πολύ τον τάραξε. Υπάρχουν στην πεδιάδα των Λεύκτρων ² τα μνήματα των θυγατέρων του Σκέδασου, που από τον τόπο τις λένε Λευκτρίδες. Εκεί αυτές βιάστηκαν από ξένους, Σπαρτιάτες και εκεί θάφτηκαν. Ο πατέρας τους, αφού έγινε τέτοια φριχτή και παράνομη πράξη, και δεν δικαιώθηκε από τους Σπαρτιάτες, σφάχτηκε πάνω στους τάφους των παρθένων καταρώμενος τους Σπαρτιάτες.” ---------------------------------“ Του φάνηκε του Πελοπίδα λοιπόν, όπως κοιμώνταν στο στρατόπεδο, πως είδε τα κορίτσια να κλαίνε στα μνήματα και να καταριώνται τους Σπαρτιάτες, και τον Σκέδασο να τον διατάζει να σφάξει μια ξανθή παρθένο για τις κόρες του, αν ήθελε να νικήσει τους εχθρούς του.

Φοβερή και άνομη του φάνηκε η προσταγή και σηκώθηκε και το είπε στους μάντεις και τους άρχοντες. Από αυτούς, οι μεν” [μάντεις] “δεν του επέτρεψαν να την αγνοήσει ή να την παραμελήσει, ενώ οι δε γεροντότεροι” [άρχοντες] “του ανάφεραν τον Μενοικέα του Κρέοντα και την Μακαρία του Ηρακλή” [που θυσιάστηκαν] “και από τα πιο πρόσφατα, τον σοφό Φερεκύδη που τον σκότωσαν οι Λακεδαιμόνιοι και οι βασιλιάδες τους φυλάνε το δέρμα του όπως διέταξε κάποιος χρησμός. Τον Λεωνίδα, που με βάση ένα χρησμό προσέφερε τον εαυτό του σαν θυσία για την Ελλάδα, και ακόμη αυτούς που σφαχτήκανε από τον Θεμιστοκλή για τον Ωμηστή Διόνυσο πριν την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Για όλους αυτούς μαρτυράνε τα κατορθώματά τους. Ο Αγησίλαος ³ όμως, που είναι από τα ίδια μέρη με τον Αγαμέμνονα, και ήθελε να εκστρατεύσει κατά των ίδιων εχθρών” [των Περσών, δηλαδή των Ασιατών όπως οι Τρώες] “του ζήτησε η θεά” [Άρτεμη] “να της θυσιάσει την κόρη του, αλλά έδειξε αδυναμία και έτσι καταστράφηκε η εκστρατεία του, άδοξα και χωρίς αποτέλεσμα. ⁴

Άλλοι όμως δεν τον άφηναν” [τον Πελοπίδα να θυσιάσει παρθένα] “γιατί μια τέτοια θυσία είναι βάρβαρη και παράνομη, δεν είναι από τις καλύτερες, και ούτε για το συμφέρον μας, και δεν μας ταιριάζει. Γιατί δεν κυβερνάνε εκείνοι οι Τυφώνες ούτε οι Γίγαντες, αλλά ο Πατέρας όλων των θεών και των ανθρώπων. Ανοησία είναι να πιστεύει κάποιος πως οι θεοί χαίρονται με το αίμα και τον φόνο των ανθρώπων, γιατί αυτό φανερώνει πως είναι αδύναμοι. Από ανικανότητα και κακία της ψυχής μόνο προτιμά κάποιος τις παράλογες και παράνομες επιθυμίες.

Αυτά λοιπόν συζητούσαν οι κεφαλές” [του στρατού] “και ο Πελοπίδας έμενε αναποφάσιστος. Τότε μια φοραδίτσα ξέφυγε από την αγέλη, και με όλο της τον εξοπλισμό, φάνηκε σαν να κάλπασε κατά πάνω τους και στάθηκε εκεί. Σε όλους φάνηκε θέαμα εξαίρετο, το αστραφτερό κόκκινο χρώμα της χαίτης της, το θάρρος και η σοβαρότητα του χλιμιντρίσματός της. Κατάλαβε όμως ο μάντης ο Θεόκριτος, και φώναξε στον Πελοπίδα: 'να το σφάγιο σου, θεϊκέ, μην ψάχνουμε για άλλη παρθένα, αλλά πρέπει να δεχτούμε αυτήν που μας έδωσε ο θεός'. 

Μετά από αυτό, πήραν την φοράδα και την πήγαν στους τάφους των κοριτσιών, προσευχήθηκαν και την στεφάνωσαν, και την έσφαξαν. Και με χαρά είπαν στους στρατιώτες για το όραμα του Πελοπίδα και την θυσία.”

1 Πελοπίδας, Θηβαίος στρατηγός (410 π.Χ. - 364 π.Χ)

2 Μάχη των Λεύκτρων, όπου οι Θηβαίοι νίκησαν τους Σπαρτιάτες το 371 π.Χ.

3 Ο Αγησίλαος εκστράτευσε εναντίον των Περσών το 396 π.X.

4 Ο Αγησίλαος θυσίασε ένα ελάφι αντί για την κόρη του. Την θυσία απαγόρευσαν βίαια οι Θηβαίοι ως παράνομη, σκορπώντας τα κρέατα από τον βωμό. Έτσι, η εκστρατεία του ξεκίνησε με κακό οιωνό.